Ekologia po polsku. Przedszkolaki wirtualnie posprzątają planetę i uratują zwierzęta

26 listopada 2020

Do tej pory zagadnienia dotyczące ekologii były uwzględniane w podstawie programowej różnych przedmiotów, takich jak przyroda, chemia, biologia czy geografia, nie było jednak konieczności organizowania oddzielnych lekcji w pełni poświęconych ochronie środowiska. Z dniem 1 września 2020 r. Ministerstwo Edukacji Narodowej wprowadziło obowiązek omawiania kwestii zmian klimatycznych i ochrony przyrody podczas godzin wychowawczych. Zajęcia związane z tym tematem często zaczynają się jednak wcześniej – już w przedszkolach pojawiają się gry i zabawy dotyczące m.in. segregowania śmieci. Jak wygląda edukacja w zakresie ekologii w Polsce?

Nawyki, które zostaną wypracowane we wczesnych latach życia, zazwyczaj zostają z dziećmi na dłużej, dlatego tak istotne jest jak najwcześniejsze uświadamianie w kwestiach dotyczących ochrony środowiska. Wiele zwyczajów dzieci wynoszą z domu, jednak przedszkola również odgrywają bardzo dużą rolę w przekazywaniu odpowiednich wzorców. Badanie Playdo wykazało, że dla ponad 22 proc. przedszkolaków najważniejszym źródłem informacji na ten temat są opiekunowie przedszkolni¹.

Świadomość ekologiczna Polaków

Świadomość ekologiczną Polaków każdego roku bada Ministerstwo Środowiska. W 2019 r. respondentów w wieku powyżej 15 lat zapytano m.in. o to, czy starają się zredukować ilość wytwarzanych odpadów. Wśród osób, które odpowiedziały przecząco, aż 33,3 proc. osób jako przyczynę wskazało to, że nie wie, w jaki sposób to zmienić. Jednocześnie aż 27,7 proc. Polaków nie uważa, że jest to dla nich istotna kwestia. Struktura wyników pokazuje również, że młodsze grupy badanych mają lepszą świadomość ekologiczną².

Świadomość przedszkolaków sprawdzono w programie badawczym Playdo, przeprowadzonym w przedszkolach w całej Polsce. Pozwolił on spojrzeć na zagadnienia ochrony środowiska z perspektywy najmłodszych. Sprawdzono wiedzę dzieci na ten temat, a także zapytano o to, jakie działania podejmują, aby zadbać o otoczenie. Wykazano, że aż 99 proc. dzieci wie jak dbać o środowisko, a 95 proc. potrafi wskazać działania, które mu szkodzą. Blisko 10 proc. przedszkolaków ma jednak na ten temat wiedzę wyłącznie teoretyczną, której nie potrafi połączyć z praktycznymi działaniami. Nie wszystkie też rozumieją ich cel – aż jedna piąta nie wie, dlaczego segregujemy śmieci³, dlatego też istotne jest to, by zajęcia dla najmłodszych były jak najbardziej interesujące i jasno obrazowały w jaki sposób można przełożyć wiedzę teoretyczną na praktyczne działania.

Edukacja ekologiczna na świecie

Warto zobaczyć, w jaki sposób radzą sobie z edukacją ekologiczną inne państwa. Jednym z ciekawszych przykładów jest Nowa Zelandia, która jest obecnie liderem w tej dziedzinie. Wszystkie tamtejsze szkoły otrzymały materiały edukacyjne opracowane przez zespoły ekspertów. Ich uczniowie na nieobowiązkowych zajęciach uczą się nie tylko o kryzysie klimatycznym, ale także o zagadnieniu tzw. lęku ekologicznego. Dzięki temu dzieci wiedzą jak radzić sobie ze swoimi obawami i mogą przejść do skutecznego działania. Pomimo tego, że na zajęciach nie jest wymagana obecność, frekwencja nie jest mała. Co więcej, lekcje pojawiły się w szkołach na wniosek samych uczniów.

Jak uczyć o ochronie środowiska?

W Polsce obowiązek wyróżnienia ekologii jako osobnego tematu zajęć pojawił się dopiero w tym roku, dlatego też nauczycielom może brakować narzędzi do prowadzenia takich lekcji. Według badań przeprowadzanych przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, w których wzięło udział 300 pedagogów, dla dzieci najatrakcyjniejsze są zajęcia praktyczne, odbywające się na łonie natury⁴. Ich przeprowadzenie nie zawsze jest jednak możliwe ze względu na aurę, poziom zanieczyszczenia powietrza czy obostrzenia sanitarne. Pomysłem na lekcję ekologii może być wtedy pogadanka połączona z wypełnianiem kart pracy, oglądanie krótkich filmów, zajęcia z wykorzystaniem rekwizytów (np. zabawa w segregowanie śmieci). Są także rozwiązania, które przekazywanie wiedzy łączą z aktywnością fizyczną, a naukę dbania o środowisko przenoszą do świata wirtualnego.

Nowoczesna edukacja ekologiczna po polsku

Branża EdTech dynamicznie odpowiada na nowe potrzeby szkół. Na rynku zaczęły więc pojawiać się rozwiązania przeznaczone także do edukacji ekologicznej. Jednym z nich jest pakiet gier Ratujmy Planetę przygotowany przez firmę Funtronic dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Edukacyjne aplikacje obsługiwane są przez interaktywną podłogę Magiczny Dywan onEVO – urządzenie łączące funkcje projektora multimedialnego, komputera i czujników ruchu. Dzięki zastosowaniu takiej technologii, wyświetlane na podłodze interaktywne gry i zabawy w obrazowy i angażujący sposób uświadamiają wpływ zanieczyszczeń na środowisko. Przed dziećmi są stawiane zadania takie jak zbieranie śmieci na plaży, ich ponowne wykorzystanie lub uwalnianie zwierząt od plastikowych odpadów. Mogą także podczas gry znaleźć się na tratwie i stoczyć z niej bitwę ze śmieciami w obronie mieszkańców morskich głębin.

– Wiadomo, że najlepszą edukacją ekologiczną jest ta, która umożliwia bezpośredni kontakt z przyrodą. Kiedy jednak trzeba pozostać w przedszkolnej sali, można wykorzystać wirtualny odpowiednik edukacyjnego spaceru. Wiedza o ochronie środowiska podana w formie multimedialnych, interaktywnych gier i quizów jest dla dziecka dużo bardziej atrakcyjna. Taka forma nauki pobudza też do aktywności fizycznej – aplikacje Magicznego Dywanu obsługiwane są przy pomocy ruchów rąk, nóg i całego ciała. Poszczególne działania można wypełniać drużynowo, co dodatkowo rozwija w przedszkolakach umiejętności współpracy – wyjaśnia Wojciech Muliński, członek zarządu Funtronic.

Edukacja ekologiczna w szkołach i przedszkolach wymaga od nauczycieli kreatywności oraz otwartości na nowe metody pracy. Warto zatem przyjrzeć się różnym możliwościom i zaproponować dzieciom zajęcia, które je zafascynują i w praktyczny sposób wprowadzą w świat ochrony środowiska, a także nauczą szacunku do przyrody. Trzeba pamiętać o tym, że wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za środowisko, w którym żyjemy.

1. Raport Playdo, http://www.playdo.pl/raport_playdo.pdf [dostęp: 20.11.2020].

2. Jednotematyczne badania świadomości i zachowań ekologicznych mieszkańców Polski. Gospodarka odpadami, listopad 2019, https://www.gov.pl/attachment/a38c9609-32d7-4fae-8fd4-9b0518fbbadd [dostęp: 20.11.2020].

3. Raport Playdo, http://www.playdo.pl/raport_playdo.pdf [dostęp: 20.11.2020].

4. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Żyjemy w zgodzie z naturą. Program edukacyjny dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej, 2016, https://otop.org.pl/2016/12/dzieci-chca-isc-na-spacer/ [dostęp: 20.11.2020].

Funtronic to polska firma, która rozpoczęła swoją działalność w 2014 roku. Jest producentem i dystrybutorem Magicznego Dywanu – interaktywnego urządzenia projekcyjnego (podłogi oraz stołu), które stanowi innowacyjną pomoc dydaktyczną i rehabilitacyjną. Urządzenie zawiera zestaw multimedialnych ćwiczeń, gier i zabaw ruchowych oraz aplikacji rewalidacyjnych, przeznaczonych do pracy z dziećmi w wieku szkolnym i przedszkolnym, a także rehabilitacji dorosłych i seniorów. Funtronic jest liderem w dostarczaniu takiego rozwiązania zarówno na rynku polskim, jak i na rynkach zagranicznych. Z okazji swojego jubileuszu, Funtronic przygotował dla użytkowników Magicznego Dywanu specjalny pakiet gier. W celu otrzymania bezpłatnego pakietu 12 gier należy wejść na stronę www.magicznydywanna5.pl i pozostawić dane kontaktowe swojej placówki.

Kamila Zawadzka

PR Assistant Good One PR

+ 48 796 996 267

Michał Zębik

PR Account Manager Good One PR

796 996 253