Pewność siebie to jedna z najważniejszych cech, którą rodzice chcą kształtować u swoich dzieci, ale granica pomiędzy nią, a arogancją, może być cienka. Psycholożka Karolina Tuchalska-Siermińska tłumaczy, jak wesprzeć dzieci w budowaniu zdrowego poczucia własnej wartości, jednocześnie rozwijając u nich umiejętności przydatne w życiu dorosłym. Odnosząc się do najnowszego raportu World Economic Forum [1] o kompetencjach przyszłości, ekspertka wskazuje, jak kształtować u dzieci cechy niezbędne w dynamicznie zmieniającym się świecie.
Wielu rodziców zastanawia się, jak właściwie podejść do tematu budowania pewności siebie u dziecka. Jest to niezwykle istotna cecha, która pomoże mu nie tylko w nawiązaniu relacji z rówieśnikami czy też podczas szkolnych lekcji, ale również w dorosłym życiu, gdy wejdzie na swoją ścieżkę zawodową. W tej kwestii pojawia się również pewne ryzyko, ponieważ granica między zdrowym poczuciem własnej wartości, a arogancją może być cienka. Choć rynek pracy przyszłości wydaje się na ten moment odległą niewiadomą, warto już dziś zastanowić się, jakie umiejętności wykształcone u dzieci na wczesnym etapie zaowocują za kilkanaście lat, kreując młodych, pewnych siebie ludzi, którzy są świadomi swoich możliwości i kompetencji.
– Wspieranie cech przywódczych u dziecka to złożone zadanie. Naturalnym odruchem każdego rodzica jest docenianie osiągnięć dziecka – chcemy, by czuło się zauważone i wiedziało, że dostrzegamy jego zaangażowanie i wyjątkowość. Ważne jest jednak nie tylko czy chwalimy, ale również w jaki sposób to robimy. Pochwały mogą działać jak pułapka: mimo dobrych intencji mogą prowadzić do wykształcenia w dziecku przekonania, że zasługuje na szczególne traktowanie i uznanie niezależnie od sytuacji – mówi psycholożka, Karolina Tuchalska-Siermińska, ekspertka platformy Novakid.
Umiejętności przyszłości
Pewność siebie u dzieci jest atrybutem, który koreluje z wieloma przydatnymi cechami charakteru, ale nie jest jedynym warunkiem sukcesu. Warto również skupić się na rozwijaniu umiejętności, które dzięki swojej uniwersalności przydadzą się im w każdym zawodzie.
Według raportu “The Future of Jobs Report 2023” dziesięcioma najbardziej cenionymi umiejętnościami są te z kategorii poznawczych, liderskich, technologicznych oraz z obszaru samoskuteczności i współpracy. Przedstawiamy ranking oraz praktyczne porady, jak wykształcić je u własnego dziecka.
1. Myślenie analityczne
Dzieci z dużą pewnością siebie chętniej podejmują się intelektualnych wyzwań, analizują różne problemy i poszukują rozwiązań. Jest to cenna umiejętność, która wykształca się w naturalny sposób poprzez poznawanie świata. Warto pokazać dziecku wszelkie książki, filmy czy audiobooki o różnej tematyce, np. o dinozaurach, ludzkim ciele czy kosmosie, które są idealnie przystosowane dla dzieci z mnóstwem pytań w zanadrzu.
2. Myślenie kreatywne
Kreatywność rozkwita tam, gdzie dziecko czuje się bezpiecznie w wyrażaniu swoich pomysłów. Rodzice mogą wspierać rozwój tej umiejętności, zachęcając dziecko do eksperymentowania, ale także ucząc je akceptacji konstruktywnej krytyki.
– Nadmierne chwalenie może stać się ciężarem – odczuwanym jako presja, by zawsze być najlepszym, kimś bez prawa do popełniania błędów. Taka odpowiedzialność za spełnianie oczekiwań innych może prowadzić do silnego stresu, lęku przed porażką i oceną, prokrastynacji oraz poczucia własnej wartości uzależnionego jedynie od osiąganych wyników – dodaje Karolina Tuchalska-Siermińska.
3. Odporność, elastyczność i zwinność
Odporność i elastyczność to zdolność radzenia sobie z porażkami. Pewne siebie dzieci lepiej przechodzą przez trudne sytuacje, ale warto pokazywać im, że każdy błąd to okazja do nauki, a nie powód do wstydu. Unikanie nadmiernego chwalenia sukcesów na rzecz doceniania wysiłku i wytrwałości samej w sobie może przynieść wiele korzyści.
4. Motywacja i samoświadomość
Pewność siebie i świadomość swoich umiejętności to cecha, który pozwala dziecku zrozumieć swoje mocne strony i obszary do poprawy. Rodzice mogą wspierać motywację poprzez pomaganie mu w stawianiu sobie realnych celów i docenianie jego najmniejszych postępów. Świadomość własnych możliwości pomoże dziecku w akceptacji tego, że nikt nie jest idealny, ale nie powinno to zatrzymywać go w rozwoju swoich pasji i poszerzaniu wiedzy.
– Ważne jest, by zwracać uwagę na sposób, w jaki reagujemy na sukcesy dziecka, doceniając jego wysiłek, cierpliwość, konkretne działania oraz gotowość do współpracy. Taki sposób przekazywania informacji zwrotnej z jednej strony dostarcza dziecku konkretnych wskazówek, a z drugiej – pokazuje, że liczy się nie tylko osiągnięty rezultat. To podejście wspiera rozwój zdrowej pewności siebie oraz zrozumienie, że dobry lider nie musi obawiać się kompetencji innych ani być najlepszy we wszystkim, czym się zajmuje. Dzięki temu dziecko uczy się, że prawdziwe przywództwo oznacza odpowiedzialność, szacunek dla innych oraz umiejętność dostrzeżenia i wykorzystania ich talentów – opowiada psycholożka.
5. Ciekawość i uczenie się przez całe życie
Ciekawość świata jest naturalnym motorem rozwoju wśród dzieci, który często blednie wraz z dorastaniem. Pielęgnowanie tej wyjątkowej cechy nie tylko pomaga w stałym poszerzaniu własnych kompetencji, ale również sprawia, że ludzie są bardziej otwarci i wrażliwi na to, co dzieje się wokół nich. Rodzice mogą wspierać rozwój ciekawości świata poprzez pokazywanie dziecku różnych dziedzin nauki, kultury, sztuki czy przyrody.
6. Biegłość technologiczna
W dzisiejszym świecie dzieci szybko zdobywają technologiczne umiejętności, które mogą stać się źródłem przewagi na przyszłym rynku pracy. Mimo że kontrola nad czasem ekranowym oraz treściami przeglądanymi w sieci powinna być obowiązkiem każdego rodzica, nie powinno traktować się technologii jako wroga. Dzięki wczesnej nauce podstaw programowania czy zabawy w programach graficznych, dziecko może zdobyć umiejętności pożądane na rynku pracy. Oferta takich zajęć na rynku jest bardzo różnorodna i przede wszystkim dostosowana do poziomu grupy. Dzięki temu mali internauci mają szansę zdobyć cyfrową pewność siebie i jednocześnie mieć świadomość istniejącego w sieci potencjału oraz - co równie istotne - zagrożenia.
7. Niezawodność i dbałość o szczegóły
Budowanie pewności siebie u dzieci wiąże się z nauką odpowiedzialności za powierzone zadania oraz konsekwencji. Niezawodność i dokładność to cechy, które warto pielęgnować ze względu na ich przydatność i uniwersalność. Osoba, która zwraca uwagę na szczegóły, jest często postrzegana jako bardziej profesjonalna i rzetelna. Należy jednak uważać, aby nie przerodziło się to w niezdrowy perfekcjonizm, co może negatywnie wpływać na poczucie wartości oraz frustrację u dziecka.
8. Empatia i aktywne słuchanie
Empatia oraz umiejętność aktywnego słuchania pozwalają dziecku zrozumieć, że jego potrzeby są równie ważne, co potrzeby innych. Pomaga to w rozwoju inteligencji emocjonalnej, zacieśnia więzi społeczne, a przy okazji uczy pokory i wrażliwości.
– Warto również skupić się na rozwijaniu empatii i umiejętności współpracy. Dzieci, które uczą się dostrzegać i szanować potrzeby innych, lepiej odnajdują się w rolach przywódczych, rozumiejąc, że lider to ktoś, kto troszczy się o cały zespół, a nie tylko o własne potrzeby. W sytuacjach, gdy dziecko wykazuje skłonność do dominacji, pomocne może być wspólne podejmowanie decyzji oraz stworzenie przestrzeni do słuchania opinii innych. Taka praktyka uczy młodego człowieka uwzględniania różnych perspektyw i elastyczności działania z uwzględnieniem zespołowego celu i dobra grupy – co jest fundamentem odpowiedzialnego przywództwa – tłumaczy Karolina Tuchalska-Siermińska
9. Przywództwo i wpływ społeczny
Pewność siebie jest kluczowa w budowaniu zdolności przywódczych, ale prawdziwi liderzy to ci, którzy zdobywają zaufanie dzięki współpracy i trosce o innych. Dzieci mogą ćwiczyć przywództwo poprzez pracę w grupie, organizację własnej pracy, przydzielanie ról w zespole oraz wywiązywanie się z przydzielonych im zadań. Wspólne projekty mogą pokazać im, że niektóre wyzwania wymagają współpracy, dlatego należy szanować wkład i zaangażowanie innych członków zespołu w drodze do wykonania zadania i sukcesu.
10. Kontrola jakości
Precyzja i dbałość o jakość uczą dzieci odpowiedzialności za efekty ich pracy. Pewność siebie daje dziecku motywację, by dążyć do doskonałości, ale rozwój tej cechy powinien iść w parze z uczeniem je samokrytycyzmu. Ważne, by dziecko rozumiało, że kontrola jakości to nie tylko szukanie błędów u innych, ale przede wszystkim doskonalenie własnych działań.
Temat pewności siebie i nauki umiejętności liderskich jest niezwykle złożony, a utrzymanie balansu pomiędzy nauką zdrowego poczucia własnej wartości, a apodyktycznością może być dla rodziców ogromnym wyzwaniem. Rynek przyszłości będzi wymagał od dzisiejszych dzieci wielu umiejętności, których wartość zaczynamy dopiero dostrzegać.
– Jedną z najważniejszych umiejętności, jakie powinien posiadać młody specjalista w przyszłości, jest zdolność do organizacji czasu swojej pracy oraz samodzielność. Przydatne może okazać się również docenienie tego, że praca grupowa może zwiększać nasze możliwości, a każdy z członków zespołu, mimo że jest osobną jednostką, stanowi jeden z jego fundamentów. W dobie zaawansowanej globalizacji niezbędna jest też wielojęzyczność, która otworzy przyszłym specjalistom drogę do międzynarodowej kariery – mówi Max Azarov, CEO i współzałożyciel internetowej szkoły języka Novakid, która rozpoczęła kampanię przedstawiającą zalety wczesnego zadbania o przyszłość dzieci – “BabyBoss”.
[1] https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2023.pdf
Novakid to wielokrotnie nagradzana internetowa platforma do nauki języka angielskiego dla dzieci. Celem Novakid jest zapewnienie dzieciom bezpiecznego miejsca do rzeczywistej praktyki języka angielskiego poprzez zabawne, wciągające lekcje online, które dzieci naprawdę uwielbiają (tak, naprawdę!). Novakid oferuje lekcje indywidualne i grupowe sesje ćwiczeń z mówienia po angielsku z certyfikowanymi, doświadczonymi lektorami języka angielskiego. Do tej pory zostało przeprowadzonych ponad 17 milionów lekcji dla ponad 550 000 uczniów. Metoda nauki Novakid opiera się na pełnej immersji językowej połączonej z grami edukacyjnymi i reprezentuje nową generację nauki online. Misją Novakid jest wsparcie dzieci w dążeniu do osiągnięcia lepszej przyszłości zawodowej oraz poszerzania własnych horyzontów. Platforma oferuje bezpłatną lekcję próbną, dzięki której dziecko może łatwo rozpocząć swoją drogę w kierunku biegłej znajomości angielskiego.
