Nadeszła wiosna. Kiedy zakończyć dokarmianie ptaków i jak mądrze wspierać je w miesiącach letnich?

Zima to czas, gdy dokarmianie często pomaga ptakom przetrwać. Ograniczony dostęp do naturalnego pokarmu i niskie temperatury sprawiają, że dodatkowe źródło energii jest dla wielu gatunków niezbędne. Gdy przychodzi wiosna i przyroda budzi się do życia, ptaki znów mogą samodzielnie szukać pożywienia. W glebie i na roślinach pojawiają się owady, zaczynają kiełkować nasiona, rosną pędy i młode liście.

– Początek wiosny to dla większości ptaków sygnał, że naturalne źródła energii stają się znów dostępne. W takich warunkach należy powoli kończyć dokarmianie ptaków. Można zacząć od zmniejszenia ilości pokarmu i wydłużania przerw między kolejnymi porcjami. Dobrze jest jednak obserwować zachowanie ptaków i reagować na ich potrzeby. Jeśli są mniej zainteresowane karmnikiem, oznacza to, że znajdują wystarczająco dużo pożywienia w naturze i czas zakończyć regularne dokarmianie. Trzeba jednak pamiętać o nagłych zmianach pogody, które mogą czasowo ograniczyć dostępność naturalnego pokarmu. W takich sytuacjach można wyjątkowo wspomóc ptaki niewielką ilością przeznaczonych dla nich nasion – tłumaczy Wojciech Schwartz, właściciel marki Turdus.

Mimo że dostępność pokarmu się poprawia, nie oznacza to, że ptaki mają teraz „łatwiej”. Wiosna to dla nich okres intensywnej pracy – zaczyna się czas lęgowy. Ptaki budują gniazda, wysiadują jaja, a później karmią pisklęta, często kilkanaście razy dziennie. To ogromny wysiłek energetyczny, zwłaszcza że pokarm dla młodych musi być bogaty w białko – są to głównie owady, larwy i pajęczaki. Jednak, jeśli pojawią się przymrozki, a w okolicy brakuje naturalnego źródła pożywienia, warto na krótko wspomóc skrzydlatych sąsiadów.

Należy pamiętać, że pieczywo nie jest odpowiednim pokarmem dla ptaków ze względu na jego niską wartość odżywczą oraz potencjalnie szkodliwe składniki, takie jak sól i konserwanty. Co więcej, ptasie organizmy często nie są w stanie efektywnie strawić bułek czy chleba. Dodatkowo pozostawione na ziemi szybko pleśnieją, stając się źródłem szkodliwych grzybów i bakterii, które mogą powodować poważne choroby u ptaków. Dlatego zamiast pieczywa, powinniśmy zapewnić im dostęp do nasion i zbóż, jak słonecznik, kukurydza, czy specjalnie przygotowane mieszanki dla ptaków dziko żyjących. Wiosna to idealny moment, by zadbać o otoczenie, które będzie przyjazne dla ptaków – zarówno tych osiadłych, jak i powracających z migracji. O czym powinniśmy pamiętać?

Choć rzadko się o tym mówi, woda jest dla ptaków równie ważna jak jedzenie – a czasem nawet trudniejsza do zdobycia. Globalne zmiany klimatu oznaczają fale upałów, gwałtowne zjawiska pogodowe oraz susze w kluczowym dla bezpieczeństwa żywnościowego i przetrwania ekosystemów naturalnych okresie wegetacyjnym[1]. Długotrwałe przerwy w opadach atmosferycznych prowadzą do wysychania naturalnych zbiorników wodnych, takich jak stawy, jeziora, a nawet niewielkie strumienie i kałuże, które dla wielu gatunków ptaków są podstawowym źródłem wody pitnej i miejscem do kąpieli. Aby zapewnić im pomoc w tym wymagającym czasie, możesz wystawić niewielką miseczkę z czystą wodą na balkonie, parapecie czy w ogrodzie. Latem należy wymieniać ją codziennie – powinna być świeża i niechlorowana.

Bardzo ważnym elementem wsparcia naturalnego środowiska dla ptaków jest sadzenie przyjaznych im roślin. Wybierajmy gatunki, które oferują im naturalny pokarm w różnych porach roku – krzewy z owocami (takie jak jarzębina, berberys, dzika róża, bez czarny), rośliny produkujące nasiona (słonecznik, ostrożeń, kosmos), a także drzewa, które zapewniają cień i schronienie. Kwitnące rośliny z kolei przyciągają owady, które stanowią ważne źródło białka, szczególnie w okresie lęgowym.

W miastach i na osiedlach coraz trudniej jest ptakom znaleźć naturalne miejsca do zakładania gniazd. Dobrze zaprojektowane budki lęgowe pomagają sikorkom, wróblom czy kowalikom bezpiecznie wychować młode. Pamiętaj, żeby nie wieszać ich zbyt nisko ani w bardzo nasłonecznionych miejscach.

Nie grab liści spod krzewów, nie wycinaj wszystkich zarośli i nie przycinaj trawnika jak dywanu. Dziko wyglądające fragmenty ogrodu są rajem dla owadów, które stanowią podstawę diety ptaków wiosną i latem. Daj przyrodzie trochę swobody – ptaki to docenią.

– Najważniejszą zasadą wiosennej pomocy ptakom jest uważność. Choć większość dni jest ciepła i słoneczna, wiosna potrafi zaskoczyć. Wystarczy nagły powrót chłodów, kilkustopniowy mróz czy przymrozki w nocy, by ptaki miały utrudniony dostęp do owadów i kiełkujących roślin. W takich chwilach warto tymczasowo przywrócić karmnik – wyjaśnia Wojciech Schwartz, właściciel marki Turdus.

Sygnałami do dokarmiana ptaków wiosną mogą być:

· załamanie pogody (np. śnieg, grad, temperatura poniżej 0°C),

· brak widocznych owadów i pąków roślin,

· ospałe, apatyczne zachowanie ptaków w okolicy.

W takich przypadkach można wystawić znane już ptakom pożywienie:

· łuskany słonecznik,

· orzechy (niesolone!),

· kule tłuszczowe,

· mieszanki zbożowe.

Gdy tylko pogoda się poprawi, należy wyczyścić karmnik i pozostawić w nim jedynie pojemnik z wodą. Ptaki chętnie będą korzystały z takiego poidełka w miejscu, które doskonale znają z zimowego dokarmiania.

Pomoc ptakom nie kończy się wraz z zimą – po prostu zmienia formę. Wiosną nie trzeba sypać ziaren, by zapewnić wsparcie. Czasem wystarczy wystawić wodę, zasadzić krzew, zostawić trochę dzikiego zakątka w ogrodzie i – co najważniejsze – obserwować. Bo kluczem do prawidłowego dokarmiania jest zrozumienie potrzeb ptaków i odpowiednie reagowanie na nie.