- Z końcem 2025 roku ENGIE Polska jako jedna z pierwszych firm odchodzi w pełni od węgla przy produkcji ciepła.
- Firma planuje zmniejszenie emisji CO₂ do 2026 roku aż o 65 proc.
- Według dyrektywy o efektywności energetycznej od 2028 roku wśród możliwości utrzymania tego statusu jest wymóg aby co najmniej 50 proc. ciepła systemowego pochodziło z OZE lub ciepła odpadowego.
Polska stoi przed jednym z największych wyzwań w historii sektora ciepłowniczego. Rosnące koszty emisji CO₂, zmieniające się przepisy unijne oraz dążenie do poprawy efektywności energetycznej sprawiają, że ciepłownictwo, które przez dziesięciolecia opierało się na węglu, przechodzi istotną transformację. Nowe przepisy, w tym unijna dyrektywa dotycząca efektywności energetycznej oraz krajowe cele zawarte w Krajowym Planie na rzecz Energii i Klimatu, wymuszają znaczną redukcję emisji i coraz szersze wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii. W odpowiedzi na te wyzwania ENGIE Polska realizuje ambitny plan dekarbonizacji swoich ciepłowni w Słupsku i Złotowie, w ramach którego do końca 2025 roku obie instalacje całkowicie wyeliminują węgiel z procesu produkcji ciepła, przechodząc na biomasę, gaz ziemny oraz innowacyjne technologie wykorzystujące potencjał ciepła odpadowego.
Pożegnanie z węglem i innowacyjna pompa ciepła w Słupsku
Proces dekarbonizacji w ciepłowni w Słupsku wchodzi w decydującą fazę. Od drugiego kwartału roku 2025 nastąpi całkowite zakończenie produkcji energii cieplnej z węgla. Jest to działanie wpisujące się w globalny plan dekarbonizacyjny całej grupy ENGIE.
W latach 2021–2024 emisja CO₂ w słupskiej ciepłowni została zredukowana o 37 proc., co było wynikiem stopniowej zmiany miksu paliwowego, w tym odchodzenia od węgla w procesie wytwarzania ciepła. Do 2026 roku planowana redukcja emisji osiągnie około 53 proc., a 80 proc. energii cieplnej będzie pochodzić z odnawialnych źródeł, ciepła odpadowego oraz wysokosprawnej kogeneracji. W efekcie zmniejszone zostanie zużycie energii pierwotnej, co przełoży się na większą efektywność energetyczną oraz potencjalne obniżenie kosztów ogrzewania dla mieszkańców w dłuższej perspektywie.
Kolejnym z kluczowych elementów transformacji jest budowa innowacyjnej pompy ciepła, wykorzystującej potencjał ciepła odpadowego ścieków oczyszczonych. Rozwiązanie to pozwoli na pokrycie ponad 20 proc. zapotrzebowania na ciepło dla miasta. Symboliczne wmurowanie kamienia węgielnego pod tę inwestycję zaplanowano na drugi kwartał 2025 roku.
– Zrównoważona transformacja ciepłownictwa to jedno z kluczowych wyzwań naszych czasów. W Słupsku realizujemy przełomowy projekt, który znacząco przybliża nas do neutralności. Dzięki innowacyjnym technologiom, takim jak pompa ciepła wykorzystująca potencjał ciepła odpadowego oraz zwiększeniu udziału odnawialnych źródeł energii, zapewniamy mieszkańcom stabilne, ekologiczne i efektywne źródło ciepła. Moc systemu, przekraczająca 124 MWth i 11,5 MWe w zdywersyfikowanych paliwach i technologiach, potwierdza skalę tej inwestycji – mówi Marzena Gębala, Marketing Manager ENGIE EC Słupsk.
Obecnie dobiega końca proces konwersji kotła węglowego na kocioł biomasowy. Zakończenie prac planowane jest na kwiecień 2025 roku.
Biomasa i gaz ziemny jako nowy model ciepłownictwa w Złotowie
Podobne zmiany zachodzą w ciepłowni ENGIE w Złotowie, gdzie proces dekarbonizacji rozpoczął się już w sierpniu 2023 roku i zakończy się w listopadzie 2025 roku. Najważniejszym etapem tej zmiany będzie uruchomienie nowoczesnych jednostek biomasowych o łącznej mocy 10 MW, co nastąpi w pierwszej połowie 2025 roku. Przejście z węgla na biomasę pozwoli na redukcję emisji CO₂ o około 90 proc., a także ograniczy konieczność zakupu kosztownych uprawnień do emisji.
Nowy model ciepłowniczy opiera się na dywersyfikacji źródeł energii – obok jednostek biomasowych wykorzystywane będą kotły gazowe pełniące funkcję źródeł szczytowych. Ich zadaniem jest zapewnienie stabilnych dostaw ciepła w okresach zwiększonego zapotrzebowania, szczególnie podczas niskich temperatur. Dzięki temu mieszkańcy Złotowa zyskają niezawodny system grzewczy, oparty na zrównoważonych i efektywnych technologicznie rozwiązaniach.
– Modernizacja ciepłowni w Złotowie to inwestycja w przyszłość – stabilne dostawy ciepła, zwiększą efektywność energetyczną i redukcję emisji. Wprowadzając biomasę jako główne paliwo i uzupełniając system o źródła gazowe, nie tylko eliminujemy węgiel, ale także zwiększamy bezpieczeństwo energetyczne miasta. Dzięki dywersyfikacji źródeł energii ciepłownia będzie mogła elastycznie reagować na zmieniające się warunki, minimalizując ryzyko zakłóceń w dostawach. Transformacja pozwoli ograniczyć wydatki związane z emisjami CO₂, a nowoczesne technologie zapewnią większą efektywność systemu. To oznacza lepszą kontrolę nad kosztami ogrzewania w długim terminie i większą stabilność cenową – dodaje Kajetan Sakowicz, Ekonomista ENGIE Złotów.
Ciepłownictwo w obliczu zmian rynkowych i legislacyjnych
Zgodnie z raportem Urzędu Regulacji Energetyki, w 2023 roku sektor zmagał się z rosnącymi kosztami paliw i rekordowymi wydatkami na uprawnienia do emisji CO₂ – przekraczającymi 41,5 mld zł, co spowodowało wzrost cen ciepła o 63 proc. Choć dzięki wsparciu państwa odbiorcy indywidualni nie odczuli pełnych skutków podwyżek, sektor wciąż boryka się z rosnącą presją finansową.
Dodatkowym wyzwaniem są unijne regulacje, które nakładają na ciepłowniczy system efektywny energetycznie wymóg zwiększania udziału OZE w produkcji ciepła. Od 2028 r. w jednej z możliwości co najmniej 50 proc. ciepła systemowego powinno pochodzić z odnawialnych źródeł energii lub ciepła odpadowego. Alternatywnie, systemy ciepłownicze będą mogły spełniać kryteria efektywności, jeśli co najmniej 80 proc. energii pochodzi z wysokosprawnej kogeneracji lub jeśli co najmniej 50 proc. pochodzi z kombinacji wszystkich wymaganych źródeł, przy minimalnym 5 proc. udziale energii z OZE. Wymogi te będą w przyszłości zaostrzane, co oznacza konieczność dalszych inwestycji w dekarbonizację.
Ponadto, obecna wersja Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK) przewiduje, że do 2030 roku 35,4 proc. energii w ciepłownictwie i chłodnictwie pochodzić będzie ze źródeł odnawialnych, a do 2040 roku wskaźnik ten wzrośnie do 62,6 proc. Aby wesprzeć przedsiębiorstwa w realizacji tych celów, Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zatwierdził na 2025 rok programy o łącznej wartości 25 mld zł. Środki te będą przeznaczone m.in. na modernizację sieci ciepłowniczych, rozwój wysokosprawnej kogeneracji oraz inwestycje w OZE. Dodatkowo Fundusz Modernizacyjny oraz unijne programy finansowe zapewnią możliwość uzyskania wsparcia dla innowacyjnych projektów, takich jak magazyny ciepła czy pompy ciepła.
W odpowiedzi na te wyzwania sektorowe ENGIE Polska w Słupsku i Złotowie wdrażają rozwiązania, które są częścią szerszej strategii transformacji ciepłownictwa Grupy ENGIE, mającej na celu osiągnięcie zerowej emisji w Europie do 2045 roku. To m.in. tego rodzaju zmiany mają bezpośredni wpływ na stabilność i przewidywalność kosztów ciepła dla odbiorców. W planach jest zmniejszenie zapotrzebowania na energię o 30 proc., co pozwoli na większą efektywność energetyczną. Zaś 53 proc. redukcja zależności od paliw kopalnych i 5,5-krotny wzrost mocy odnawialnych źródeł energii (takich jak energia słoneczna i wiatrowa) sprawią, że ciepło będzie pochodziło z bardziej stabilnych źródeł co także docelowo przełoży się na optymalizację kosztów dla odbiorców.
ENGIE Polska należy do międzynarodowego koncernu energetycznego ENGIE, który specjalizuje się w niskoemisyjnych produktach i usługach, wspierając transformację energetyczną w Europie i na świecie. W Polsce grupa składa się z sześciu wyspecjalizowanych spółek, które dostarczają innowacyjne rozwiązania energetyczne dla miast, samorządów, przemysłu i sektora nieruchomości. ENGIE Polska koncentruje się na modernizacji systemów ciepłowniczych, rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz wdrażaniu inteligentnych technologii zarządzania energią, przyczyniając się do poprawy efektywności energetycznej i redukcji emisji CO₂.
