Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży IMiD

Niejednoznaczne objawy nowotworów dziecięcych wpływają na czas diagnozy. Rusza trzecia edycja kampanii (P)okaż serce podejmująca ten problem

30 stycznia 2025

Nowotwory dziecięce to choroby rzadkie, dotyczą 1 na 600 dzieci[1]. Do ich najczęstszych objawów należą m.in. spadek masy ciała, nawracające bóle kończyn, utrzymująca się gorączka, częste infekcje czy zmiany skórne. Nie są one jednoznaczne i często bywają mylone z innymi, bardziej powszechnymi schorzeniami wieku dziecięcego, co często wydłuża czas postawienia prawidłowej diagnozy. A wczesne rozpoznanie nowotworu daje dzieciom nawet 80%[2] szans na powrót do zdrowia. Badanie społeczne przeprowadzone na zlecenie Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka (IMiD) na początku stycznia br. jednoznacznie wskazuje, że Polacy nie posiadają wystarczającej wiedzy na temat nowotworów dziecięcych. Co więcej, aż 20% respondentów nie potrafi wymienić żadnego objawu mogącego wskazywać na chorobę onkologiczną. Kampania (P)okaż serce, zainicjowana przez Klinikę Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży IMiD, ma na celu zwiększyć wiedzę w tym zakresie.

Początek choroby nowotworowej u dzieci bywa bezobjawowy, bardzo dyskretny, często niezauważony zarówno przez rodziców, samego pacjenta, jak i lekarzy. Z tego powodu u ponad połowy małych pacjentów rozpoznanie nowotworu następuje w zaawansowanym stadium[3]. Jakie objawy powinni wzbudzić czujność onkologiczną?

Niespecyficzne objawy – wyzwanie w diagnostyce

Pierwsze symptomy nowotworów dziecięcych często nie wzbudzają niepokoju. Objawy takie jak utrata masy ciała, bóle kości, powiększone węzły chłonne czy nietypowe zmiany skórne mogą wskazywać na inne dziecięce dolegliwości. U małych pacjentów, u których występuje nawracająca gorączka czy infekcje, jak np. zapalenie ucha, często wdrażane jest leczenie objawowe, co wpływa na czas diagnozy, a co za tym idzie rozpoczęcia terapii przeciwnowotworowej.

– Choć nowotwory dziecięce to choroby rzadkie, zarówno rodzice jak i lekarze pierwszego kontaktu powinni mieć świadomość ich występowania i zachować czujność onkologiczną. Opiekunowie jako osoby znające najlepiej swoje dziecko powinni zgłaszać wszystkie niepokojące objawy lekarzom pierwszego kontaktu. Z kolei pediatrzy, w przypadku, gdy zaordynowane leczenie nie przynosi oczekiwanych efektów, warto, aby zweryfikowali pierwotnie postawioną diagnozę i rozszerzyli diagnostykę. Lepiej jest wykonać jedno badanie za dużo, by wykluczyć groźną chorobę niż przeoczyć jej rozwój. Wczesne rozpoznanie to często możliwość wdrożenia mniej agresywnych terapii, co przekłada się na jakość życia małego pacjenta – wyjaśnia prof. Anna Raciborska, Kierownik Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki i Dziecka.

Wiedza Polaków na temat nowotworów dziecięcych

Fakt, iż choroby nowotworowe u dzieci występują rzadko, może przekładać się także na nikłą wiedzę na ich temat. W badaniu społecznym[4] przeprowadzonym przez agencję ABR SESTA i SYNO Poland na zlecenie Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży IMiD, aż 66% dorosłych Polaków deklaruje, że nie ma żadnej wiedzy na temat nowotworów dziecięcych lub jest ona niewielka, zaś 20% nie potrafi wymienić ani jednego objawu mogącego świadczyć o chorobie.

IMiD_poziom wiedzy Polakow o nowotworach dzieciecych.jpg

Choć liczba diagnozowanych nowotworów u dzieci w Polsce od kilku lat utrzymuje się na podobnym poziomie (co roku rozpoznaje się ok. 1100-1200 przypadków), to blisko połowa badanych (47%) uważa, że w ostatnim czasie nastąpił wzrost liczby tych zachorowań, w tym 8% jest tego pewnych. Co istotne, większość respondentów (67%) chciałaby wiedzieć więcej na temat nowotworów dziecięcych, w tym 24% wyraża jednoznaczną gotowość do pogłębienia wiedzy w tym zakresie.

IMiD_wiedza na temat skali zachorowan.jpg

– Świadomość objawów nowotworów dziecięcych jest kluczowa dla szybkiej diagnozy, a co za tym idzie, skutecznego leczenia. Niestety, w Polsce wciąż brakuje wiedzy na ten temat. To pokazuje, jak ważna jest edukacja społeczeństwa, która zwiększy onkoczujność rodziców i lekarzy oraz pozwoli na wczesne wychwycenie niepokojących objawów. Cieszy zatem fakt, że społeczeństwo wykazuje chęć pozyskania wiedzy w tym temacie. Warto rozważyć wprowadzenie takich treści do programów nauczania w szkołach, aby od najmłodszych lat budować świadomość zdrowotną – podkreśla prof. Anna Raciborska, Kierownik Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki i Dziecka.

O kampanii (P)okaż serce

Kampania społeczna (P)okaż serce, zainicjowana przez Klinikę Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka, ma na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat nowotworów dziecięcych. Tegoroczna, trzecia już edycja akcji, zwraca szczególną uwagę na objawy, które nie są jednoznaczne i mogą być błędnie interpretowane.

– Nowotwory dziecięce to trudny temat, ale nie należy się go bać czy unikać. Dzięki zwiększaniu wiedzy możemy wpłynąć na szybszą diagnozę i skuteczne leczenie najmłodszych pacjentów. Warto, aby rodzice oraz lekarze, a nawet dzieci znali objawy i nie bagatelizowali tych, nawet z pozoru niegroźnych. Każdy z nas może włączyć się w działania edukacyjne i szerzenie świadomości. Zachęcamy do dołączenia do kampanii (P)okaż serce, aby pomóc nam dotrzeć z kluczowymi informacjami do jak najszerszego grona odbiorców. Razem możemy wpłynąć na zdrowie najmłodszych. Wystarczy jeden prosty gest i odrobina serca – mówi Joanna Pruban, psychoonkolog z Instytutu Matki i Dziecka.

W ramach kampanii (P)okaż serce powstał spot, w którym wystąpili podopieczni Kliniki wraz z opiekunami. Ukazuje on temat z perspektywy rodziców dzieci chorych na nowotwory, w przypadku których diagnoza odwlekała się z uwagi na mylące objawy. Gościnnie wystąpili w nim także Paulina Krupińska-Karpiel i Sebastian Karpiel-Bułecka, którzy zaangażowali się w tegoroczną edycję kampanii. Wideo można obejrzeć w internecie, social mediach Kliniki, w telewizji, na nośnikach multimedialnych w PKP oraz w sieci niezależnych kin w całym kraju.

Bazą wiedzy na temat nowotworów jest strona kampanii, www.pokazserce.pl, gdzie można znaleźć rzetelne i aktualne informacje na temat objawów, diagnostyki, procesu leczenia czy wsparcia psychologicznego. Znajdują się tam również materiały edukacyjne dla lekarzy i nauczycieli.

Ważnym elementem kampanii po raz kolejny będzie również akcja w social mediach, która rozpocznie się 15 lutego, w Międzynarodowy Dzień Nowotworów Dziecięcych, i potrwa do końca miesiąca. Ma ona na celu dotarcie z kluczowymi informacjami do jak największej liczby użytkowników. Dołączyć może do niej każdy, wystarczy dodać na swój profil w social mediach zdjęcie dłoni złożonych w symbol serca, opatrzyć hasztagami #pokazserce i #onkoimid, a także poinformować o objawach nowotworów dziecięcych. Szczegóły wraz z infografiką do pobrania dostępne są na stronie kampanii (P)okaż serce.

Honorowy patronat nad kampanią objęła Rzeczniczka Praw Dziecka, Monika Horna-Cieślak. Partnerami akcji są Stowarzyszenie Pomocy Chorym na Mięsaki i Czerniaki Sarcoma, Fundacja Herosi, Fundacja Cancer Fighters, Fundacja Ronalda McDonalda, Cools, instytut badawczy ABR SESTA, SYNO Poland, portal edukacyjny Librus, Instytut Monitorowania Mediów S.A., agencja graficzna Diea, agencja SeoFly, PKP Intercity, KinAds. W działania na jej rzecz zaangażowały się także studia Black Photon, Stodoła i Puzzel oraz sala zabaw Sensorysie.

Patronat medialny nad kampanią objęli: portal Twoje Zdrowie RMF24.pl, poradnikzdrowie.pl, rynekzdrowia.pl, mjakmama.pl, medonet.pl, wprost.pl, newsmed.pl, pulsmedycyny.pl, medexpress.pl, Służba Zdrowia, zwrotnikraka.pl, polki.pl, wizaz.pl, naTemat.pl, hellozdrowe.pl, mamotoja.pl.l.

Kampanię po raz drugi wspierają również Anna i Robert Lewandowscy, którzy w grudniu odwiedzili podopiecznych Instytutu Matki i Dziecka na oddziale Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży.

Za realizację i komunikację kampanii odpowiedzialna jest agencja Good One PR.

[1] https://www.dkms.pl/biuro-prasowe/1-na-600-dzieci-zachoruje-na-nowotwor

[2]https://imid.med.pl/pl/dzialalnosc-kliniczna/dzialkliniczna/kliniki/klinika-onkologii-i-chirurgii-onkologicznej/leczenie-guzow-kosci

[3]https://imid.med.pl/pl/dzialalnosc-kliniczna/dzialkliniczna/kliniki/klinika-onkologii-i-chirurgii-onkologicznej/leczenie-guzow-kosci?zsS_1=1&utm_source=chatgpt.com

[4] Badanie opinii na temat nowotworów dziecięcych zrealizowane w styczniu 2025 r. przez ABR SESTA i SYNO Poland na zlecenie Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka. Badanie przeprowadzone techniką CAWI na próbie 1000 mieszkańców Polski, reprezentatywnej ze względu na płeć, wiek (18-64 lata) oraz miejsce zamieszkania.

Klinika Onkologii i Chirurgii Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka (IMiD)

Najstarsza w Polsce, wysokospecjalistyczna Klinika onkologiczna dla dzieci i młodzieży zlokalizowana w Warszawie. Interdyscyplinarny, doświadczony zespół Kliniki prowadzi pełną diagnostykę i kompleksowe leczenie nowotworów u dzieci od okresu płodowego do 25. roku życia z całego kraju. Specjalizuje się w zakresie leczenia guzów litych poza ośrodkowym układem nerwowym oraz histiocytoz. Klinika jest ośrodkiem referencyjnym w leczeniu oszczędzającym, umożliwiającym uratowanie kończyny choremu dziecku. Do 2024 r. wykonano ponad 1200 zabiegów wszczepiania endoprotez, także tych wydłużanych mechanicznie lub w wyniku działania pola elektromagnetycznego. Najmłodszy pacjent, u którego wykonano taki zabieg miał 8 miesięcy. Zespół Kliniki prowadzi także działalność naukową – m.in. niekomercyjne badania kliniczne dot. leczenia guzów litych u dzieci.

Prof. dr hab. n. med. Anna Raciborska

Specjalistka pediatrii, onkologii i hematologii dziecięcej. Jest absolwentką II Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie (obecnie Warszawski Uniwersytet Medyczny), a także absolwentką wydziału Rehabilitacji Ruchowej Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Laureatka #ShEO Awards 2024 w kategorii „Nadzieja w medycynie”. Od 2003 jest związana z Instytutem Matki i Dziecka w Warszawie, gdzie od 2017 pełni funkcję kierownika Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej, a także członka Rady Naukowej IMiD. Jednym z głównych celów jej pracy zawodowej jest poprawa wyników leczenia pierwotnych nowotworów kości oraz chorób z kręgu histiocytoz. Anna Raciborska jest otwartą i łamiącą stereotypy lekarką, a onkologia dziecięca jest jej pasją. W swojej pracy łączy doświadczenie dynamicznej i rzeczowej specjalistki z empatią kobiety i matki.