Polscy eksperci współtworzyli Plan Działania dla Zielonego Wilna. Jak zmieni się miasto?

Wilno, jako pierwsza stolica krajów bałtyckich, dołączyło do programu Green Cities i podjęło zdecydowane kroki w kierunku osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2030 roku. W opracowywaniu GCAP dla stolicy Litwy pomagał polski zespół Arup, firmy inżynierskiej i konsultingowej, która specjalizuje się w doradztwie w zakresie klimatu i zrównoważonego rozwoju. Znana jest z realizacji, takich jak Zielona Wizja Warszawy, Plan Działania Zielonego Miasta Wałbrzycha czy Plan Działania Zielonego Miasta Splitu w Chorwacji, opracowanych w ramach programu Green Cities Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. Polscy eksperci wsparli wileńskie władze miejskie w analizie danych środowiskowych i sektorowych, formułowaniu strategicznych celów klimatycznych, ustalaniu priorytetów inwestycyjnych oraz angażowaniu szerokiego grona interesariuszy – od miejskich instytucji po organizacje pozarządowe i przedstawicieli sektora prywatnego. Podjęte działania mają pomóc w realizacji ambitnych i realistycznych założeń.

– Wilno znajduje się dziś w kluczowym momencie swojej transformacji – decyzje podejmowane teraz będą miały realny wpływ na przyszłość miasta i jego mieszkańców. Przygotowany plan działań to praktyczne narzędzie, które wyznacza kierunek zrównoważonego rozwoju na kolejne lata. Cieszymy się, że jako polski zespół mogliśmy wykorzystać nasze doświadczenie zdobyte przy tworzeniu podobnych strategii dla Warszawy czy Wałbrzycha. Świadomość, że ta wiedza będzie teraz wpływać na jakość życia mieszkańców Wilna, to dla nas duża satysfakcja – mówi Stefan Obłąkowski, Lider zespołu Water i Environment w Arup.

W ramach opracowania Planu Działań dla Zielonego Miasta Wilna, zespół Arup uporządkował i zintegrował rozproszone dane środowiskowe i sektorowe, które Wilno gromadziło w ostatnich latach. Dzięki temu umożliwił miastu uzyskanie całościowego obrazu aktualnych wyzwań oraz potencjalnych kierunków rozwoju. Eksperci pomogli także zdefiniować cele strategiczne miasta, nie tylko w kontekście klimatycznym, ale również społecznym i gospodarczym. Zespół przeprowadził szeroko zakrojone konsultacje, w których uczestniczyli przedstawiciele m.in. środowisk akademickich, sektora prywatnego, organizacji pozarządowych czy administracji miejskiej. Przeanalizował także scenariusze działań w sektorach miejskich, takich jak: energetyka, transport, gospodarka odpadami, budownictwo czy ochrona bioróżnorodności, biorąc pod uwagę m.in. dane dla ponad 130 różnych wskaźników.

Równolegle zespół opracował dla Wilna plan inwestycyjny w ramach unijnego programu Miejski Kontrakt Klimatyczny (Climate City Contract (CCC)). Dzięki spójnemu podejściu oba dokumenty – GCAP i CCC – zostały zintegrowane w jedną, ujednoliconą mapę transformacji miasta, obejmującą zarówno cele klimatyczne, jak i konkretne środki ich realizacji. To kompleksowe podejście umożliwiło Wilnu uzyskanie prestiżowego unijnego wyróżnienia EU Mission Label, potwierdzającego zaawansowanie i realność planów transformacyjnych.

Wilno już się zmienia, a samorząd podkreśla zarówno postęp, jak i gotowość do dalszych zmian.[1] Miasto już teraz może pochwalić się ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych m.in. poprzez rozwój odnawialnych źródeł energii i modernizację systemów grzewczych. Strategia Wilna opiera się również na aktywnym włączaniu mieszkańców w proces transformacji. Miasto inwestuje w technologie wspierające partycypację obywatelską, m.in. aplikacje umożliwiające realny wpływ na decyzje dotyczące urbanistyki i ochrony środowiska.[2] Do kluczowych inicjatyw należy także m.in. Umowa o zmianach klimatu, która łączy lokalne instytucje, sektor prywatny i organizacje społeczne we wspólnym zobowiązaniu do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Stolica Litwy realizuje również program wspierający oddolne inicjatywy społecznościowe oraz testuje strefy niskoemisyjne, mające poprawić jakość powietrza i mobilność w przestrzeni miejskiej. 

Zmiana, jaka dokonuje się dziś w Wilnie, to efekt ambitnej wizji, konsekwentnych działań i międzynarodowej współpracy. Dzięki wsparciu polskiego zespołu Arup, Wilno nie tylko uporządkowało dane, określiło cele i wyznaczyło priorytety inwestycyjne, ale też zyskało silne podstawy do transformacji. Wypracowane rozwiązania będą służyć miastu jako trwały fundament przyszłych działań na rzecz klimatu i jakości życia mieszkańców. Więcej informacji o programie można znaleźć na stronie https://www.ebrdgreencities.com/