Kim jest dziś polski freelancer? Jego profil nieustannie ewoluuje, jednak widać wyraźnie, że częściej to osoba ze stałą pracą, niż klasycznie rozumiany “wolny strzelec”. Freelancing staje się naturalnym przedłużeniem pracy na etacie, a dzięki swojej elastyczności - dobrym sposobem na zawodowy rozwój, dorobienie do pensji czy przebranżowienie. W swoim najnowszym raporcie eksperci Useme przyjrzeli się bliżej temu, na jakie branże stawiają polscy freelancerzy, gdzie można zarobić najlepiej, jakie umiejętności są dziś w cenie, gdzie poszukiwać zleceń oraz ile ich mieć, by się to opłacało. Jak się okazuje, równie lukratywnym zajęciem, co programowanie mogą być tłumaczenia, a branża w której realizuje się freelancer nie zawsze pokrywa się z tą, w której pracuje na etacie. Eksperci Useme sprawdzili także to, jaki wpływ na poszczególne zawody wywiera sztuczna inteligencja oraz gdzie jeszcze długo nie zastąpi ona człowieka.
Platforma do rozliczeń niezależnych specjalistów Useme po raz kolejny postanowiła zweryfikować, jak wygląda specyfika pracy polskich freelancerów. Jaki obraz wyłania się z opracowanego przez nią raportu „Freelancing po godzinach. Jak specjaliści łączą etat z dodatkowymi zleceniami”? Przede wszystkim daleki od utartych schematów. Praca tego rodzaju przestaje być kojarzona wyłącznie jako ta „pod palmą”, a częściej widziana jest jako realna forma aktywności zarobkowej, sposób na monetyzowanie pasji, ale też pierwszy krok do przebranżowienia. Raport Useme wskazuje jednocześnie konkretne trendy, jakie kształtują dziś rynek freelancingu w Polsce.
– Freelancing już dawno przestał być niszą, a wiele firm, zwłaszcza tych mniejszych, częściej poszukuje osób do konkretnego zlecenia, po to, by uzupełnić kompetencje stałego zespołu czy przetestować nowe kierunki rozwoju, bez ryzyka finansowego. Z drugiej strony, to freelancer częściej bywa etatowym pracownikiem, który dorabia sobie realizując zlecenia. Widzimy, że w ostatnim czasie wzrasta zapotrzebowanie szczególnie na twórców treści video i specjalistów od AI, a także na ludzi, którzy potrafią sprawnie zarządzać projektami zdalnie. Coraz większe znaczenie mają krótkie, elastyczne zlecenia – np. edycja wideo, landing page, posty do mediów społecznościowych czy proste automatyzacje w narzędziach no-code – mówi Przemysław Głośny, prezes zarządu Useme.com.
Czy AI zabierze pracę copywriterom i tłumaczom?
W kontekście kolejnych modeli generatywnego AI mówi się, że sztuczna inteligencja najbardziej zagrozi takim zawodom, jak copywriter czy tłumacz. Faktycznie, może być ona konkurencją dla tych, którzy dopiero startują, zwłaszcza jeśli chodzi o pracę z prostszymi tekstami. Wyspecjalizowani i doświadczeni tłumacze czy copywriterzy nadal pozostają jednak w cenie. Potwierdzają to dane Useme. Freelancerzy zajmujący się tłumaczeniami to najczęściej doświadczeni specjaliści – aż 38,6 proc. z nich pracuje w branży ponad 10 lat, co odzwierciedla rynkowe zapotrzebowanie na osoby o szerokiej wiedzy i wysokich kompetencjach. Największa grupa copywriterów (29 proc.) ma od 3 do 5 lat doświadczenia, co może sugerować, że wiele osób wybiera tę branżę jako swoją specjalizację dopiero po zdobyciu pewnego doświadczenia.
Obie grupy należą jednocześnie do grona najlepiej wykształconych freelancerów. Znakomita większość tłumaczy, bo aż 90 proc., ma dyplom uczelni wyższej. Ma to silny związek z wymaganiami w branży tłumaczeń profesjonalnych, gdzie dyplomy i certyfikaty są istotnym elementem oferty. Wyższym wykształceniem może pochwalić się także zdecydowana większość copywriterów, choć tu, poza akademickim przygotowaniem, liczy się znacznie więcej umiejętności. Praca copywritera to już nie tylko szybkie pisanie i „lekkie pióro”. Równie istotne jest wyczucie tone of voice marki i umiejętność pracy z narzędziami AI. Wszystko po to, by dostarczać teksty łączące zrozumienie perspektywy użytkownika, wiedzę niedostępną modelom językowym oraz unikalny styl, który pozwoli marce odróżniać się w morzu jednakowo dobrych, ale często pozbawionych indywidualności tekstów z ChatGPT.
Gdzie zarabia się najlepiej? Zaskakujące drugie miejsce
Choć wysokość wynagrodzenia freelancerów zależy od liczby realizowanych zleceń czy poziomu doświadczenia, to nie da się ukryć, że są branże, w których zarabia się lepiej. Zaskoczeniem nie jest, że jedna z najlepiej płatnych dziedzin to programowanie i IT. Aż 44,3 proc. freelancerów zarabia tu na zleceniach powyżej 5000 zł miesięcznie, a 19,8 proc. deklaruje dochody powyżej 10 000 zł. Trzeba przy tym pamiętać, że jest to dodatek do stałej pensji, a na zlecenia freelancerskie programiści najczęściej poświęcają poniżej 4 godzin dziennie. Co ciekawe, drugą w zestawieniu Useme grupą zawodową, w której jest największy procentowo (8,6 proc.) udział osób zarabiających powyżej 10 tys. złotych, są tłumacze. Może to dotyczyć zwłaszcza tych specjalizujących się w wysoko płatnych dziedzinach, takich jak prawo, medycyna czy technologia.
Tłumacze znaleźli się także wysoko, bo na drugim miejscu, wśród wszystkich freelancerów zarabiających powyżej 5 tys. złotych – stanowiąc 27,2 proc. (łącznie z tymi zarabiającymi powyżej 10 tys.). Przed nimi w grupie tej, poza programistami byli także specjaliści od multimediów (29,9 proc.), a za nimi graficy (25,6 proc.). A kto zarabiał najmniej? Największy udział wśród freelancerów zarabiających na dodatkowych zleceniach do 1 tys. złotych mieli wirtualni asystenci (42,1 proc.), copywriterzy (31,3 proc.), ale także tłumacze (28,6 proc.), co w przypadku tych ostatnich wyraźnie pokazuje, jak duże jest rozwarstwienie, nie tylko w tej grupie.
Z etatu do zlecenia i z powrotem – jak freelancerzy redefiniują rynek pracy
Freelancing to już nie tylko sposób na dorobienie – to elastyczny model pracy, który z roku na rok zyskuje na popularności. Dane z najnowszego raportu Useme pokazują, że niemal połowa badanych freelancerów, którzy łączą etat i zlecenia, poświęca na dodatkowe projekty do 4 godzin dziennie. Ale są też tacy, którzy „po godzinach” pracują tyle, co na pełnym etacie – a nawet więcej. To dowód na rosnącą przedsiębiorczość wolnych strzelców i ich coraz większą elastyczność.
– Z perspektywy Useme, które od dekady obserwuje ten rynek, widzimy wyraźnie: freelancing ewoluuje. Niszowi twórcy i prekursorzy pracy zdalnej z pierwszej dekady XXI wieku zmienili się w świadomych, mobilnych specjalistów, którzy traktują pracę projektową jako integralny element swojej ścieżki zawodowej. Często wymykają się prostym podziałom na „etat” i „freelancing”. Coraz rzadziej można ich zdefiniować wyłącznie przez formę zatrudnienia czy branżę. Coraz częściej – przez jakość ich pracy i skalę wpływu – zauważa Żaneta Siwik, Product Marketing Lead w Useme.
To zresztą kolejna obserwacja z raportu: bardzo często freelancerzy realizują projekty w branżach zupełnie innych niż te, w których pracują na co dzień. Kariera freelancera może być zarówno przedsionkiem pracy na etacie, jak i jej kontynuacją – pozwalającą rozwijać inne kompetencje, testować nowe kierunki, czy wręcz budować własną firmę, bez rezygnowania z bezpieczeństwa podstawowego zatrudnienia.
Kto najczęściej zatrudnia freelancerów?
Poza profilem freelancera, raport Useme przedstawia również profil tych, którzy zlecają określone zadania specjalistom z zewnątrz. Przede wszystkim są to firmy, dla których tego typu pracownik oznacza nie tylko szybko i solidnie zrealizowane zadanie, ale także know-how wyniesione z pracy dla innych, nieraz dużo większych marek. Najczęściej z usług freelancerów korzystają firmy z branży marketingowej, technologicznej i e-commerce. Jeżeli chodzi o zlecenia od dużych firm i korporacji, najczęściej mogą na nie liczyć tłumacze (27,3 proc.) oraz copywriterzy (11,4 proc.). Po przeciwnej stronie są webdeveloperzy, wśród których duże firmy są rzadkimi klientami (1,5 proc.), gdyż zwykle mają własne zespoły IT lub korzystają z usług specjalistycznych agencji. Na całkowity brak klientów korporacyjnych wskazali natomiast wszyscy badani wirtualni asystenci.
Tym, co wyróżnia się w raporcie Useme, jeśli chodzi o relacje na linii zleceniodawca-freelancer, jest stałość współpracy. Na pytanie o to, jak specjaliści pozyskują nowe zlecenie, w każdej grupie zdecydowana większość odpowiedziała, że od stałych klientów. Najwięcej mieli ich copywriterzy (84,3 proc.), tłumacze (81,7 proc.) oraz webdeveloperzy (81,4 proc.).
– Trendy, które kształtują dzisiejszy rynek freelancingu w Polsce sprawiają, że freelancerzy działają bardziej świadomie, zawężają swoje specjalizacje i dysponują lepszym zapleczem narzędziowym. Coraz częściej będą też wchodzić we współpracę z klientami długofalowo, ale bez potrzeby „bycia na etacie”. Dużym ułatwieniem dla nowych freelancerów jest to, że nie muszą zakładać firmy, żeby działać legalnie, gdyż rozliczać mogą się przez platformy, takie jak Useme. Rynek będzie coraz bardziej potrzebował tego typu elastycznych specjalistów, dlatego perspektywy dla freelancerów są dziś bardziej optymistyczne niż kiedykolwiek wcześniej – podsumowuje Zuzanna Ilków, Product Marketing Lead w Useme.
O badaniu:
Raport „Freelancing po godzinach. Jak specjaliści łączą etat z dodatkowymi zleceniami” został opracowany przez Useme na podstawie badania, które zostało zrealizowane z wykorzystaniem metody CAWI (Computer Assisted Web Interview) - standaryzowanego kwestionariusza ankietowego dystrybuowanego i wypełnianego drogą elektroniczną w okresie maj-sierpień 2024 roku, na próbie 1157 polskich freelancerów. Badanie rynku freelancingu w Polsce realizowane jest corocznie od 2017 roku.
Useme to istniejąca od 2014 roku platforma dla freelancerów oraz zleceniodawców z siedzibą we Wrocławiu. W bazie Useme znajduje się ponad 200 000 freelancerów z takich dziedzin jak IT, grafika, copywriting, marketing, tłumaczenia i inne. Platforma zajmuje się wszystkimi kwestiami prawnymi i podatkowymi po stronie freelancera i zleceniodawcy, a także umożliwia rozliczanie podwykonawców zagranicznych. Obecnie Useme jest liderem rozliczeń pracy zdalnej w Polsce, Europie Centralnej i Wschodniej.
