W 2021 roku światowy rynek freelancingu był wart blisko 3,5 biliona dolarów i dzięki niemu dochód uzyskiwało około 1,1 miliarda wolnych strzelców. Jednak, jak to wygląda w Polsce? Czy poza rosnącą liczbą freelancerów zmieniło się coś na polskim rynku w ciągu ostatnich 5 lat?
Freelancing, choć pozwala na dużą niezależność, wymaga samodyscypliny i dobrej organizacji czasu. Wolnymi strzelcami zostają głównie ludzie młodzi, którzy nie lubią rutyny i chcą samodzielnie układać sobie pracę. Do zwiększenia popularności freelancingu przyczynił się powszechny dostęp do szybkiego internetu oraz upowszechnienie zdalnego modelu pracy, ponieważ zdobywanie nowych zleceń oraz ich realizowanie jest znacznie ułatwione m.in. dzięki dostępności wielu narzędzi oraz platform z ofertami dla wolnych strzelców. W 2021 roku na rozwój tego sposobu pracy obok globalizacji i cyfryzacji wpływ miała również pandemia Covid-19.
— Z naszych badań wynika, że obecnie w Polsce jest 270 tys. freelancerów przy dynamice 7 proc. rdr. Wraz z upowszechnieniem się modelu home office wzrosła popularność pracy w roli wolnego strzelca - nie tylko dla krajowych firm, ale również dla tych globalnych. Freelancerom zdecydowanie łatwiej jest pozyskać zlecenia z zagranicy, dzięki dedykowanym im platformom - komentuje Przemysław Głośny, CEO Useme.
Jak zmienił się polski freelancer w ciągu ostatnich 5 lat?
Freelancing to zdecydowanie domena ludzi młodych. Zarówno w 2016, jak i w 2021 roku najwięcej wolnych strzelców było w wieku 25-34 lat (ok. 50 proc.). Większość z nich posiadała wykształcenie wyższe magisterskie lub licencjackie (kolejno — 61,6 proc. i 67,3 proc.) i pochodziła z dużych ośrodków miejskich. Co ciekawe, w ciągu ostatnich 5 lat wzrosła liczba wolnych strzelców mieszkających na wsi – z 11,3 proc. do 14,3 proc.
Domowe biuro oazą dla freelancera
Jako największe zalety pracy w takim trybie freelancerzy wymieniają – możliwość wyboru interesujących nas zleceń, samodzielne ustalanie godzin pracy i przede wszystkim miejsca. Choć wolny strzelec może pracować właściwie z każdego miejsca na ziemi, pod warunkiem, że ma dostęp do niezbędnych narzędzi, jak komputer i internet, to i tak najczęściej wybiera pracę we własnym mieszkaniu. W 2021 roku aż 91,1 proc. ankietowanych zadeklarowało, że pracuje w domu, z kolei w 2016 roku taką formę pracy przyjęło 85 proc. wolnych strzelców.
Polscy freelancerzy – czym najczęściej się zajmują?
Choć freelancing kojarzy się często ze zleceniami dedykowanym programistom czy grafikom, to coraz częściej są to także dziedziny, w których specjalizują się humaniści. W 2021 roku najwięcej wolnych strzelców (26,4 proc.) zajmowało się social mediami oraz szeroko rozumianym copywritingiem – tworzeniem artykułów, treści na strony internetowe, przygotowywaniem opisów produktów lub kategorii do sklepów internetowych, a także tworzeniem haseł reklamowych. Popularność copywritingu (30,9 proc.) zauważalna była również w 2016 roku, choć znajdowała się ona po grafice (37 proc.), a przed programowaniem (26 proc.).
Choć w ubiegłym roku polscy freelancerzy wciąż aktywnie zajmowali się grafiką (21 proc.), spadł udział programistów (do 7,3 proc.). Zamiast tego popularność zyskało tworzenie stron www i sklepów internetowych (10,5 proc.) oraz zlecenia z dziedzin fotografii, wideo i animacji (10,5 proc.).
Jakie firmy najczęściej korzystają z usług freelancerów?
Z odpowiedzi badanych wynika, że w 2016 zleceniodawcami były najczęściej jednoosobowe działalności oraz firmy zatrudniające do 10 osób – 56,5 proc., a także małe i średnie firmy – 73,1 proc.
W 2021 na pytanie o to, kto jest najczęściej twoim klientem, w odpowiedziach freelencerów również dominowały odpowiedzi – mikroprzedsiębiorstwa oraz małe i średnie firmy, osiągnęły one kolejno 40,4 proc. i 34,5 proc.
— Z roku na rok rośnie liczba firm poszukujących wykwalifikowanych freelancerów. Z punktu widzenia pracodawcy, nawiązanie współpracy z wolnym strzelcem jest o tyle wygodne, że freelancera możemy zatrudnić jednorazowo lub podejmować z nim współpracę wyłącznie przy wybranych projektach. Ponadto, outsourcing jest dobrym sposobem na optymalizację kosztów w firmach – informuje Przemysław Głośny.
Wynagrodzenie freelancerów regularnie rośnie
Praca freelancera potrafi być dochodowa. Zarobki wolnych strzelców rosną dynamicznie w każdej z branż, niezależnie od tego, czy freelancerzy traktują swoją pracę jako jedyne, główne, czy też dodatkowe źródło dochodu.
Według badania Useme największe różnice zaszły w wynagrodzeniach freelancerów z dochodami 3001 zł - 5000 zł. W 2016 roku było ich zaledwie 9,5 proc., z kolei w ubiegłym roku – 16,6 proc. Znacznie wzrosła również grupa, która osiągała dochód w przedziale 5001 - 10 000 zł miesięcznie – z 4,8 proc. w 2016 roku do 12,4 proc. w 2021 roku.
Zmalała natomiast grupa freelancerów zarabiająca poniżej 1000 zł miesięcznie z 42,1 proc. w 2016 roku do 31,6 proc. w 2021 roku. Podobny spadek możemy zauważyć w grupie freelancerów zarabiających od 1001 zł do 2000 zł miesięcznie - od 24,2 proc. do 20,2 proc.. Nieznacznie zmniejszyła się również liczebność wolnych strzelców osiągających przychody od 2001 zł do 3000 zł - zmalała ona o 1,3 p.p. osiągając 13,8 proc. w 2021 roku.
Podsumowując, freelancing staje się coraz popularniejszą formą pracy zarówno dla osób na studiach, jak i długoletnich specjalistów w swoich branżach, zwłaszcza copywriterów i grafików. Na przestrzeni ostatnich 5 lat znacznie wzrosły zarobki wolnych strzelców, a firmy chętnie podejmują współpracę z freelancerami.
Materiał powstał na podstawie raportów „Freelancing w Polsce i na świecie 2021” oraz “Freelancing w Polsce 2016” opracowanych przez Useme.com na podstawie badania zrealizowanego z wykorzystaniem metody badawczej CAWI (Computer Assisted Web Interview).
Useme to istniejąca od 2013 roku platforma dla freelancerów oraz zleceniodawców z siedzibą we Wrocławiu. W bazie Useme znajduje się prawie 100 000 freelancerów z takich dziedzin jak IT, grafika, copywriting, marketing, tłumaczenia i inne. Platforma zajmuje się wszystkimi kwestiami prawnymi i podatkowymi po stronie freelancera i zleceniodawcy, a także umożliwia rozliczanie podwykonawców zagranicznych. Obecnie Useme jest liderem rozliczeń pracy zdalnej w Polsce, Europie Centralnej i Wschodniej.
