Dwa języki, dwie osobowości: dlaczego czujemy się „inną osobą”, komunikując się w obcym języku?

22 lipca 2022

Nie ma wątpliwości, że w dzisiejszych czasach, dzięki naszemu zglobalizowanemu społeczeństwu i zwiększonej mobilności, dwujęzyczność coraz bardziej się upowszechnia. Jest ona ogólnie rozumiana jako umiejętność posługiwania się dwoma językami od najmłodszych lat, jednak w rzeczywistości może być różnie definiowana.

Istnieją różne typy osób dwujęzycznych w oparciu o zróżnicowane czynniki, takie jak wiek lub związek między biegłością w posługiwaniu się językami, dlatego możliwe jest stanie się dwujęzycznym lub wielojęzycznym nawet w późniejszym życiu.

Jednym z bardzo ciekawych aspektów tej umiejętności jest to, że wiele osób często twierdzi, że “przełączając” się na komunikację w innym niż rodzimy języku, czują się jak „inna osoba”. Niektórzy mają poczucie, że stają się bardziej otwarci, odważni lub wyraziści, a nawet, że ich działania ulegają zmianom.

Ale czy język obcy naprawdę może zmienić naszą osobowość? Aby odpowiedzieć na to pytanie, platforma online do nauki języka angielskiego - Novakid - zbadała różne zjawiska dwujęzyczności i przeanalizowała kilka ciekawych badań na ten temat.

Przygotuj się na zmianę swojej osobowości!

Zjawisko “przełączania osobowości” w oparciu o język, nazywane przesuwaniem ram mentalnych, zostało przeanalizowane przez profesorów Davida Lunę, Torstena Ringberga i Laurę A. Peracchio.

Naukowcy mówią o różnicy między osobami dwujęzycznymi a dwukulturowymi, przy czym te drugie określa się jako „osoby, które identyfikują się z dwoma kulturami i mówią językami związanymi z każdą z tych kultur”.

Zdaniem tych ekspertów zmiana języka może wywołać przesunięcie ram mentalnych - aby udowodnić tę hipotezę, przebadali grupę złożoną z kobiet, z których wszystkie posługiwały się zarówno językiem hiszpańskim, jak i angielskim, jednak różniły się pod względem stopnia identyfikacji kulturowej.

Uczestniczki miały za zadanie obejrzenie reklamy z udziałem kobiety w obu językach, a następnie ich opisanie. Co ciekawe, postrzeganie bohaterki spotu różniło się w zależności od języka reklamy. Na przykład jedna z uczestniczek opisała po angielsku kobietę stojącą na szczycie wzgórza jako „niepewną, zaniepokojoną”, ale po obejrzeniu tej samej reklamy w języku hiszpańskim respondentka opisała tę kobietę jako „podejmującą ryzyko, ekspresyjną i niezależną”.

Ponadto kobiety identyfikujące się z obiema kulturami mocniej odczuwały zmianę swojej osobowości niż te, które tylko mówiły w tych językach. Przyznały, że czują się znacznie bardziej asertywne i niezależne, mówiąc po hiszpańsku niż po angielsku.

Zanurzenie się w kulturze: wygrywaj po angielsku, współpracuj po holendersku

Kiedy zgłębiamy kulturę danego języka, przyswajamy sobie określone postawy, zasady postępowania i wartości charakterystyczne dla tej społeczności.
W związku z tym, kiedy komunikujemy się z native speakerami, naturalnie odpowiadamy w sposób, który sprzyja potrzebom naszych rozmówców.

Tutaj pojawia się koncepcja kulturowego dostosowania, która jest bardzo zbliżona do przesuwania ram mentalnych. Badania pokazują, że gdy osobom dwujęzycznym zadaje się pytania w określonym języku, ich odpowiedzi zwykle odzwierciedlają wartości danego języka.

Jako przykład wskazać można eksperyment ukazujący, w jaki sposób niderlandcy uczniowie wykazywali odmienne od “standardowych” zachowania podczas wykonywania zadania w języku angielskim. Kultura holenderska opiera się na współpracy, podczas gdy kultura angloamerykańska jest bardziej oparta na konkurowaniu.

Eksperyment pokazał, że holenderscy studenci, którzy mieli wcześniej kontakt z kulturą anglosaską, byli bardziej skłonni do rywalizacji i mniej chętni do współpracy w grze prowadzonej w języku angielskim w porównaniu do gry rozgrywanej w języku holenderskim.

Zachowanie kategoryzacyjne: czy gramatyka ma znaczenie?

Język może również wpływać na sposób, w jaki interpretujemy otaczający nas świat i na wyrażenia językowe, jakich używamy do opisywania rzeczywistości, w której żyjemy. Założenie to zostało potwierdzone w opracowaniu „Dwa języki, dwa umysły”.

Według językoznawcy Athanasopoulosa, Niemcy mają tendencję do opisywania celu, punktu końcowego wydarzenia, ponieważ specyfika ich języka zwykle obejmuje wydarzenie jako całość.

Jednocześnie angielscy native speakerzy zazwyczaj skupiają się tylko na samej akcji, nie zwracając uwagi na cel, ponieważ gramatyka języka angielskiego wymaga użycia czasownika w fazie ciągłej (np. forma -ing).

Tak więc, oglądając film z kobietą idącą w kierunku samochodu, osoba mówiąca po niemiecku powiedziałaby „Kobieta idzie w kierunku samochodu”, natomiast osoba mówiąca po angielsku odpowiedziałaby „Kobieta idzie”, nie wspominając o punkcie docelowym.

Podczas eksperymentu osoby dwujęzyczne, mówiące zarówno po angielsku, jak i po niemiecku, oglądały filmy i opisywały zorientowane na cel zdarzenia ruchowe. Kiedy poproszono ich o odpowiedź po angielsku, ich odpowiedzi były podobne do tych, których udzielali rodzimi użytkownicy języka angielskiego, podobnie sytuacja wyglądała z językiem niemieckim. Dzięki temu można zauważyć, że zmiana języka wpływa na to, jak kategoryzujemy rzeczy i zdarzenia.

Efekt językowy: naucz się chińskiego, aby zaoszczędzić pieniądze

Niektórzy naukowcy zakładają, że gramatyka języka może zmienić nawet nasze codzienne nawyki. Ekonomista Keith Chen z Uniwersytetu w Los Angeles opublikował kilka artykułów ukazujących, że gramatyka może mieć wpływ na to, jak wydajemy pieniądze, na nasz stosunek do zdrowia, a także na inne sfery naszego życia.

Na przykład w języku mandaryńskim nie ma czasu przyszłego, a do wyrażenia przyszłości używa się formy teraźniejszej. W ten sposób mówiący Chińczycy mają poczucie, że ich przyszłość jest bliższa teraźniejszości.

Dlatego też Chińczycy są o 30% bardziej skłonni do oszczędzania pieniędzy niż osoby mówiące w językach z wyraźniej zaznaczonymi czasami przyszłymi!

- Na temat osobowości mamy do czynienia z wieloma teoriami i badaniami. Część z nich mówi, że osobowość kształtuje się wraz z wiekiem, co najmniej do 30. roku życia, a niektórzy badacze uważają, że pełną dojrzałość osobowości człowiek osiąga dopiero około 50. roku życia. Na przykład cechy temperamentu, są trwałe, uwarunkowane genetycznie. Jednocześnie, mamy dość szerokie pole do zmiany wielu innych aspektów osobowości – w obszarze sposobów reagowania, nawyków, naszych postaw, wartości oraz nastawienia do życia. Uczymy się, rozwijamy, możemy również doskonalić nasze kompetencje i zdobywać wiedzę. Wszystko to może mieć wpływ na sposób, w jaki funkcjonujemy w świecie. Jakkolwiek mówi się, że cechy naszej osobowości są względnie trwałe, zawsze można pracować nad zmianą na poziomie zachowań, sposobów reagowania i postrzegania otaczającego nas świata - mówi Karolina Tuchalska-Siermińska, psycholog i ekspertka marki Novakid w Polsce.

Poza wyżej opisanymi aspektami zmiany osobowości związanej z dwujęzycznością, taka umiejętność niesie ze sobą wiele korzyści. Udowodniono naukowo, że osoby wielojęzyczne mają więcej gęstej istoty szarej w mózgu, a także tendencję do bardziej analitycznego myślenia.

Ponadto badacze doszli do wniosku, że dwujęzyczność może bezpośrednio wpływać na sposób myślenia, który następnie może przyczynić się do lepszych postępów w nauce różnych dziedzin, nie tylko współczesnych języków.

Płynne posługiwanie się innym językiem i ciągłe obcowanie z odmienną kulturą zwiększa pewność siebie i przyczynia się do większej otwartości.

W 2017 roku Thomas Wederus przeprowadził wywiady z grupą szwedzkich imigrantów mieszkających w Dublinie w Irlandii, z których wynikało, że większości z nich o wiele łatwiej jest wyrażać swoje emocje i być bardziej ekstrawertycznym, komunikując się po angielsku niż w języku szwedzkim.

Jedna z uczestniczek opisała swoje doświadczenia z posługiwaniem się angielskim w następujący sposób:
„Ta osoba, którą byłam, komunikując się po angielsku, była odważniejsza, bardziej otwarta. Fajnie było być tym szczęśliwym człowiekiem, oddzielonym od tej innej osoby, która zdecydowanie bardziej narzekała i była skłonna do ciągłego kontrolowania. Teraz te dwie “osoby” się połączyły, ale wcześniej nie miały ze sobą wiele wspólnego.”
Warto zatem uczyć się języków obcych, aby połączyć swoje osobowości!

- Chciałabym przytoczyć pewne badanie, w ramach którego badacze z trzech uniwersytetów w Berlinie (Technische Universität Kaiserslautern, Humboldt Universität zu Berlin oraz Freie Universität Berlin) zdecydowali się podjąć próbę odpowiedzenia na pytanie, czy niemalże skostniała osobowość dorosłego człowieka może również być poddana fluktuacjom w zależności od używanego przez nich języka. Zgodnie z teorią osobowości takie “przełączanie” pomiędzy osobowościami nie powinno zaistnieć. Uczestnikami były osoby z Niemiec i Hiszpanii/Ameryki Łacińskiej, które posługiwały się niemieckim i hiszpańskim na poziomie rodzimej znajomości języka. Uczestnicy wypełniali kwestionariusz osobowości NEO-FFI w języku niemieckim sprawdzający natężenie cech Wielkiej Piątki: neurotyczności, ekstrawertyzmu, otwartości na doświadczenie, ugodowości oraz sumienności. Kolejnym etapem było przeprowadzenie tego samego kwestionariusza, ale w języku hiszpańskim. Analiza wyników wykazała, że uczestnicy otrzymywali dużo wyższe wyniki na skali neurotyczności oraz ekstrawersji, gdy wypełniali kwestionariusz w wersji hiszpańskiej, a dużo niższe na skali ugodowości (otwartość na doświadczenia oraz sumienność nie były statystycznie istotne). Badanie to pokazało, że jedyna zmienna w postaci języka kwestionariusza jest wystarczająca, abyśmy byli bardziej neurotyczni, ugodowi lub ekstrawertywni. Nauka języka nigdy nie jest tylko i wyłącznie zlepkiem słów, paroma zasadami i zwykłym narzędziem do komunikacji. Kiedy uczymy się języka obcego, wzbogacamy swoje życie o nowe doświadczenia, poszerzamy swoją codzienność o kolejny wymiar kulturowy - podsumowuje Karolina Tuchalska-Siermińska, psycholog i ekspertka marki Novakid w Polsce.

Materiał przygotowany przez platformę do nauki języka angielskiego dla dzieci - Novakid.

Novakid to internetowa szkoła języka angielskiego dla dzieci założona w 2017 roku w Dolinie Krzemowej (USA) przez Maxa Azarova, Dmitrija Malina i Amy Krolevetskaya. Obecnie ponad 3000 doświadczonych i wykwalifikowanych nauczycieli prowadzi lekcje języka angielskiego dla dzieci w wieku od 4 do 12 lat za pośrednictwem interaktywnej platformy internetowej, zaprojektowanej przez Novakid. W 2021 r. szkoła przeprowadziła ponad 2,6 mln zajęć dla około 200 000 uczniów. Novakid jest obecnie na 133 miejscu na liście Forbes wśród 500 najlepszych pracodawców startupowych w USA. (https://www.forbes.com/consent/?toURL=https://www.forbes.com/lists/americas-best-startup-employers/). Program edukacyjny Novakid English as a Second Language (ESL) - angielski jako drugi język - jest zgodny z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego (CEFR) i został opracowany z myślą o indywidualnych zainteresowaniach i wieku dzieci. Novakid wykorzystuje grywalizację i technologie VR w celu stworzenia anglojęzycznego środowiska i pomaga dzieciom na całym świecie uczyć się angielskiego w zabawny i interesujący sposób. Unikalna metoda oceny postępów Novakid (ponad 1500 parametrów, testy A/B i inne elementy podejścia opartego na danych) zapewnia doskonałe wyniki i pozwala nauczycielom dostosować program do indywidualnych potrzeb i zainteresowań każdego dziecka. Novakid został doceniony przez wiele organizacji na całym świecie:*Według J’son & Partners Consulting (2021), platforma Novakid ESL jest liderem w swoim segmencie w Europie. W 2021 r. platforma Novakid znalazła się na liście 50 najlepszych firm zidentyfikowanych jako rozwijające się firmy technologii edukacyjnych przez The Org.HolonIQ umieścił Novakid na liście 100 najbardziej obiecujących startupów z Europy w 2021 roku.Drugi rok z rzędu firma Novakid znalazła się na corocznej liście 150 najlepszych firm GSV EdTech wiodących prywatnych firm w cyfrowej przestrzeni edukacyjnej.Malezyjska społeczność rodzicielska Jenama Pilihan Pa & Ma wybrała Novakid jako jedną ze 100 najlepszych marek dla rodziców w Malezji. Oficjalna strona: www.novakid.pl

Marta Paczka

Account Manager Good One PR

+ 48 796 996 211