Uprawa roślin stanowi nieodłączny element ludzkiego życia. Wraz z rozwojem przemysłu rolniczego, stosowanie nawozów chemicznych stało się powszechne, ze względu na szybkie efekty, jakie zapewniają i niskie koszty. Jednakże coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z ich szkodliwego wpływu na środowisko, a nawozy naturalne wracają do łask i stanowią ważny krok w kierunku bardziej zrównoważonego ogrodnictwa. Również Komisja Europejska w ramach strategii „Od pola do stołu” pracuje nad nowymi regulacjami prawnymi, które mają na celu redukcję stosowania nawozów sztucznych w krajach członkowskich nawet o połowę. Eksperci przedsiębiorstwa W.Legutko wyjaśniają, czym są, jak je stosować oraz jakie korzyści przynoszą ogrodnikom.
Nawozy od dawna stanowią nieodłączny element rolnictwa i ogrodnictwa, pozwalając na uzyskanie obfitych plonów czy pięknie kwitnących kwiatów. Jednak nie wszystkie środki są bezpieczne, a ich wybór i odpowiednie zastosowanie mogą mieć istotny wpływ na efekty uprawy. Warto więc zrozumieć różnice między poszczególnymi rodzajami nawozów oraz ich wpływ na środowisko naturalne.
Nawozy chemiczne a ekologiczne
Nawozy chemiczne są powszechnie stosowane w rolnictwie i ogrodnictwie, ponieważ szybko dostarczają roślinom niezbędnych składników odżywczych w odpowiedniej proporcji i ilości. Ich stosowanie jednak ma także negatywny wpływ na środowisko naturalne.
– Nawozy chemiczne mają degradujący wpływ na glebę i mikroorganizmy glebowe, zanieczyszczają wody gruntowe, powodując ich eutrofizację, czyli nadmierne użyźnienie oraz wpływają na zmniejszenie bioróżnorodności środowiska. Choć w uprawach wielohektarowych wciąż trudno jest z nich zrezygnować zupełnie, to w przypadku ogrodów prywatnych do użyźniania gleby zdecydowanie wystarczą nawozy ekologiczne – wyjaśnia Joanna Legutko, doradca ogrodniczy, wiceprezes firmy W.Legutko, producenta nasion i akcesoriów ogrodniczych.
Nawozy ekologiczne powstają z naturalnych składników w efekcie procesów, takich jak kompostowanie czy rozkład organicznej materii, a także z minerałów naturalnego pochodzenia. Nie tylko dostarczają podłożu podstawowych wartości odżywczych jak azot, fosfor i potas, ale także mikroelementy i substancje organiczne, które poprawiają strukturę gleby. Ponadto nie wywierają niekorzystnego wpływu na glebę ani wody gruntowe, a zawarte w naturalnych nawozach składniki odżywcze uwalniają się wolniej, dzięki czemu dają długotrwały efekt.
W.Legutko
Nie tylko obornik czy kompost
Do nawozów naturalnych możemy zaliczyć te pochodzenia zwierzęcego, czyli obornik, gnojówka, gnojowica. Wyróżniamy także nawozy pochodzenia roślinnego, np. kompost czy gnojówka z pokrzyw. Jeśli nie posiadamy możliwości lub czasu na produkcję własnych środków nawożących, na rynku dostępne są gotowe produkty, jak np. obornik granulowany. Warto zwrócić uwagę na artykuły certyfikowane jako organiczne, ponieważ są one wyprodukowane zgodnie z rygorystycznymi standardami ekologicznymi. Wybór zależy od rodzaju uprawianych roślin i potrzeb glebowych ogrodu.
Jednym z coraz bardziej popularnych naturalnych stymulatorów wzrostu jest mączka bazaltowa, nazywana także mączką wulkaniczną. Bazalt jest efektem stygnięcia lawy wulkanicznej, a jego skład jest bogaty w makro i mikroelementy oraz minerały, takie jak krzemionka, tlenki żelaza, magnez, wapń i potas. Produkt ten można stosować samodzielnie lub jako dodatek do nawozów naturalnych (kompostu, obornika czy gnojówki). Świetnie je uzupełni i przyspieszy proces rozkładu roślin.
- Mączka bazaltowa jest produktem, który powstaje poprzez rozdrabnianie i mielenie bazaltu na bardzo drobny proszek. Tego rodzaju środek poprawiający właściwości gleby jest bardzo łatwo przyswajalny przez rośliny. Struktura pyłu, która przypomina cement, gromadzi i bardzo dobrze magazynuje wodę, dzięki czemu nawożenie jest jeszcze skuteczniejsze. Mączkę można stosować do nawożenia większości roślin ozdobnych, sadowniczych, różnego rodzaju warzyw, a także trawników. Należy jednak pamiętać, że — ze względu na zasadowy odczyn — nie należy używać jej przy uprawie roślin kwasolubnych np. różaneczników, azali, borówek, gdyż może odkwasić glebę. Można ją stosować przez cały sezon wegetacyjny, choć najlepsze efekty przyniesie wczesną wiosną oraz jesienią – dodaje Joanna Legutko, doradca ogrodniczy.
W.Legutko/mączka bazaltowa
Coraz większym powodzeniem cieszy się również diatomit, nazywany także ziemią okrzemkową lub krzemionkową. Jest to naturalny minerał pochodzenia organicznego, wykorzystywany w rolnictwie i ogrodnictwie jako naturalny środek ochrony roślin, zwłaszcza przeciwko mszycom, chrząszczom i innym owady niszczącym plony. Jest to alternatywa dla środków chemicznych i często stosuje się go w uprawach ekologicznych. Ponadto zastosowanie diatomitu może poprawić strukturę gleby, zwiększyć zdolność do zatrzymywania wody i składników odżywczych, a także pomóc w rozluźnieniu podłoża.
Zarówno diatomit, jaki i mączka bazaltowa są bezpieczne dla ludzi i zwierząt oraz nie wpływają negatywnie na środowisko, dlatego są coraz chętniej stosowane. Można używać ich przez cały okres wegetacyjny roślin.
Kiedy nawozić glebę?
Stosowanie nawozów ekologicznych wymaga pewnej wiedzy i planowania. Ilość i rodzaj środków, które będą potrzebne, mogą różnić się w zależności od uprawianych roślin i rodzaju gleby.
– Podstawowe nawożenie należy wykonywać wiosną, aby zasilić rośliny przed okresem kwitnienia, choć część kwiatów i krzewów ma tak duże wymagania pokarmowe, że trzeba ponownie dokarmić je także w środku sezonu. Latem warto nawozić zwłaszcza gatunki rabatowe np. heliotrop czy begonie, zarówno te w pełni kwitnienia, jak i okazy, które zakwitną na jesień. Kolejną grupą są rośliny przycięte po pierwszym kwitnieniu, dzięki czemu pobudzimy je do ponownego tworzenia kwiatów. Do tych roślin zaliczamy między innymi złocienie, kocimiętki, chabry górskie czy łubiny trwałe. Nawożenia wymagają też młode drzewa i krzewy, gdyż ich system korzeniowy jeszcze nie jest na tyle rozwinięty, aby samodzielnie pobierać odpowiednią ilość składników pokarmowych z podłoża. Z kolei jesienią warto nawozić ogród, aby rośliny lepiej zniosły nadchodzącą zimę. Najlepsze do tego będą środki mające dużą zawartość fosforu i potasu, unikamy natomiast nawozów azotowych, ponieważ ten pierwiastek pobudza rośliny do wzrostu, więc należy wybierać je wiosną – wyjaśnia Joanna Legutko.
Nawozy ekologiczne są idealnym rozwiązaniem dla ogrodników, zwłaszcza tych, którzy dążą do zrównoważonego ogrodnictwa. Oprócz tradycyjnych nawozów naturalnych czy organicznych, takich jak obornik lub kompost, coraz częściej stosowane są innowacyjne środki, takie jak mączka bazaltowa czy diatomit. Te produkty nie tylko dostarczają składników odżywczych uprawom, ale także pomagają w ochronie roślin przed szkodnikami, zaś ich stosowanie, w przeciwieństwie do nawozów chemicznych, nie niesie ze sobą negatywnych konsekwencji dla środowiska.
W.LEGUTKO to polski, rodzinny producent nasion, który od 1992 roku jest zaufanym dostawcą na rynku ogrodniczym zarówno polskim, jak i zagranicznym. Źródłem sukcesu marki jest praca u podstaw, blisko ziemi i z miłością do roślin. W. Legutko posiada ponad 1300 hektarów pól produkcyjnych i 236 autorskich odmian nasion. Firma dysponuje największym laboratorium nasiennym w Polsce. W. Legutko jest inicjatorem i organizatorem kampanii edukacyjno-społecznej #ZDROWOROSNA, której celem jest krzewienie postaw proekologicznych i zdrowych nawyków żywieniowych u dzieci. Więcej informacji o akcji można znaleźć na stronie producenta: https://legutko.com.pl/pl/hobby/zdroworosna-2023/
