Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży IMiD

Święta pełne ciepła — jak wspólnie celebrować Boże Narodzenie w czasie choroby dziecka?

20 grudnia 2024

Diagnoza choroby u dziecka stawia życie całej rodziny na głowie. Codzienność zostaje podporządkowana procesowi leczenia, a to, co jeszcze niedawno wydawało się istotne, traci na znaczeniu. Jednak w tej nowej rzeczywistości są momenty, które pozostają niezmienne, dając oddech i przypominając o tym, co najważniejsze. Jednym z nich jest Boże Narodzenie – czas, który przynosi radość, spokój i nadzieję na lepsze jutro. Celebracja świąt, nawet w zmienionych okolicznościach, pozwala na chwilę zapomnieć o trudach i wspólnie cieszyć się bliskością.

Rola tradycji w trudnym czasie

Tradycje są niezwykle ważne, szczególnie wtedy, gdy codzienność ulega radykalnym zmianom. Dzieci potrzebują poczucia, że mimo choroby ich świat nie zmienił się całkowicie. Zachowanie świątecznych rytuałów, nawet w uproszczonej formie, pozwala im poczuć stabilność i normalność. Dekorowanie choinki, zapach pierników czy świąteczne piosenki mogą być prostym, ale skutecznym sposobem na wprowadzenie atmosfery, która daje radość i poczucie bezpieczeństwa. Te małe, znajome elementy przypominają, że wciąż są rzeczy, które pozostają niezmienne, niezależnie od okoliczności.

– Dzieci, nawet te zmagające się z poważnymi chorobami, wciąż są przede wszystkim dziećmi i ich potrzeby emocjonalne pozostają takie same jak u zdrowych rówieśników. W obliczu choroby ważne jest, aby zachowywać elementy normalności, które dają im poczucie bezpieczeństwa i stabilności. Święta Bożego Narodzenia to moment szczególny – czas pełen radości, ciepła i magii, który pozwala dziecku oderwać się od codziennej rzeczywistości wypełnionej trudami leczenia. To nie tylko okazja do przeżywania radości z prezentów czy wspólnego dekorowania choinki, ale także możliwość zbudowania chwil szczęścia, które na długo pozostają w pamięci – wyjaśnia mgr Joanna Pruban, psychoonkolog z Instytutu Matki i Dziecka.

Święta jako czas odpoczynku i budowania relacji

Święta są wyjątkową okazją, by skupić się na tym, co w życiu najważniejsze – na bliskości i wspólnym czasie. Dla rodziny, której życie toczy się w rytm choroby, mogą być momentem wytchnienia i szansą na wzmocnienie więzi. Wspólne oglądanie świątecznych filmów, przygotowywanie ozdób czy czytanie bożonarodzeniowych opowieści nie wymagają dużego nakładu sił, ale budują wspomnienia i trwałe relacje rodzinne.

– Rytuały świąteczne pełnią funkcję terapeutyczną, pomagając dziecku poczuć się kochanym i wspieranym, a rodzinie zacieśniać więzi i znaleźć chwilę wytchnienia. Co więcej, najmłodsi, nawet w obliczu ciężkich chorób, często wykazują niezwykłą odporność psychiczną i optymizm, który może być inspiracją dla rodziców. Właśnie dlatego tak istotne jest, by w tym wyjątkowym czasie umożliwić im uczestniczenie w obchodach świąt z pełnym zaangażowaniem, dając przestrzeń do przezywania radości. Takie chwile budują ich siłę psychiczną i wiarę w to, że mimo choroby są otoczone miłością i troską, a to ma kluczowe znaczenie dla ich ogólnego dobrostanu – podkreśla mgr Joanna Pruban z Instytutu

Jak przystosować święta do potrzeb dziecka chorego

Celebracja świąt w obliczu choroby wymaga elastyczności i dostosowania ich do możliwości dziecka. Nie zawsze są czas i siły na organizowanie wielogodzinnej Wigilii czy przygotowywanie wszystkich tradycyjnych potraw. Wystarczy kilka symbolicznych gestów, takich jak ugotowanie kilku ulubionych dań czy udekorowanie choinki. Ważne, aby dziecko mogło uczestniczyć w tych aktywnościach na swoich warunkach, w zależności od samopoczucia. Nawet najprostsze gesty, jak wspólne zapalenie światełek czy śpiewanie kolęd, mogą wprowadzić do codzienności odrobinę magii i radości.

Święta w szpitalu – jak stworzyć namiastkę domu

Niestety czasem choroba nie pozwala dziecku wrócić do domu na święta. Spędzanie tego czasu w szpitalu jest wyzwaniem, ale nawet tam można odnaleźć ducha Bożego Narodzenia. Drobne gesty, takie jak mała choinka w pokoju, świąteczne lampki czy kolędy w tle, mogą wnieść świąteczną atmosferę. Wspólne chwile z rodziną, niezależnie od miejsca, pomagają budować poczucie bliskości i normalności.

– Święta na oddziale, mimo trudów związanych z chorobą, mogą być pełne radości i magii. Zawsze staramy się stworzyć dzieciom namiastkę świątecznej atmosfery, która pozwoli im poczuć się wyjątkowo, mimo że nie mogą spędzić tego czasu w domu. Ubieramy choinkę, organizujemy mały poczęstunek, a dzieci otrzymują prezenty od zaprzyjaźnionych fundacji. Często odwiedza nas także Mikołaj, co wywołuje uśmiechy nie tylko na twarzach dzieci, ale także ich rodzin. Ten świąteczny nastrój udziela się wszystkim – zarówno małym pacjentom, jak i personelowi medycznemu, który dokłada wszelkich starań, aby święta były dla dzieci radosne mimo choroby – dodaje prof. Anna Raciborska,

Boże Narodzenie, nawet w trudnych okolicznościach, pozostaje czasem bliskości, miłości i nadziei. Choroba dziecka nie musi odbierać magii świąt – wystarczą małe gesty, wspólne chwile i odrobina wyobraźni, by stworzyć wyjątkową atmosferę. Proste tradycje, takie jak dekorowanie choinki czy śpiewanie kolęd, zapewniają małym pacjentom poczucie normalności. Święta przypominają, że najważniejsze w życiu to być razem, wspierać się i dzielić chwilami, które dają siłę do mierzenia się z chorobą.

Klinika Onkologii i Chirurgii Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka (IMiD)

Najstarsza w Polsce, wysokospecjalistyczna Klinika onkologiczna dla dzieci i młodzieży zlokalizowana w Warszawie. Interdyscyplinarny, doświadczony zespół Kliniki prowadzi pełną diagnostykę i kompleksowe leczenie nowotworów u dzieci od okresu płodowego do 25. roku życia z całego kraju. Specjalizuje się w zakresie leczenia guzów litych poza ośrodkowym układem nerwowym oraz histiocytoz. Klinika jest ośrodkiem referencyjnym w leczeniu oszczędzającym, umożliwiającym uratowanie kończyny choremu dziecku. Do 2024 r. wykonano ponad 1200 zabiegów wszczepiania endoprotez, także tych wydłużanych mechanicznie lub w wyniku działania pola elektromagnetycznego. Najmłodszy pacjent, u którego wykonano taki zabieg miał 8 miesięcy. Zespół Kliniki prowadzi także działalność naukową – m.in. niekomercyjne badania kliniczne dot. leczenia guzów litych u dzieci.

Prof. dr hab. n. med. Anna Raciborska

Specjalistka pediatrii, onkologii i hematologii dziecięcej. Jest absolwentką II Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie (obecnie Warszawski Uniwersytet Medyczny), a także absolwentką wydziału Rehabilitacji Ruchowej Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Laureatka #ShEO Awards 2024 w kategorii „Nadzieja w medycynie”. Od 2003 jest związana z Instytutem Matki i Dziecka w Warszawie, gdzie od 2017 pełni funkcję kierownika Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej, a także członka Rady Naukowej IMiD. Jednym z głównych celów jej pracy zawodowej jest poprawa wyników leczenia pierwotnych nowotworów kości oraz chorób z kręgu histiocytoz. Anna Raciborska jest otwartą i łamiącą stereotypy lekarką, a onkologia dziecięca jest jej pasją. W swojej pracy łączy doświadczenie dynamicznej i rzeczowej specjalistki z empatią kobiety i matki.

mgr Joanna Pruban

Absolwentka wydziału psychologii Uniwersytetu SWPS w Warszawie oraz wydziału pedagogiki UKSW w Warszawie. Ukończyła studia podyplomowe na Uniwersytecie Warszawskim z zakresu treningu kreatywności oraz arteterapii dla dzieci i dorosłych, a także kierunek Psychoonkologia na Uniwersytecie SWPS. Posiada 18-letnie doświadczenie w pracy w Klinice Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka, gdzie od 2014 r. prowadzi również Poradnię Psychoonkologiczną. W ramach praktyki zawodowej przeprowadza konsultacje oraz terapie psychologiczne, pracuje indywidualnie z dziećmi, młodzieżą i dorosłymi. Jest wykładowcą i prowadzącą ćwiczenia dla studentów z psychologii rozwojowej, organizuje warsztaty oraz szkolenia dla różnych grup zawodowych. Autorka artykułów naukowych i poglądowych, uczestniczka oraz prelegent licznych konferencji medycznych, zaangażowana w działalność popularyzującą wiedzę z zakresu psychoonkologii.