Finanse pozostają jedną z najczęstszych przyczyn konfliktów a nawet kłótni w związkach. Według badania „Spory o finanse w związkach” przeprowadzonego na zlecenie BIG InfoMonitor, aż 12 proc. Polaków regularnie kłóci się z domownikami o kwestie finansowe. Głównymi powodami są rosnące ceny, brak oszczędności oraz zbyt niskie dochody. Jakie jeszcze wyzwania finansowe stoją przed parami i czy można uniknąć konfliktów o pieniądze?
Finanse w związkach to temat, który dotyczy niemalże każdego. Wspólne zarządzanie pieniędzmi może być zarówno źródłem spokoju, jak i wyzwań w relacji. Wprowadzenie jasnych zasad i otwartej komunikacji na temat finansów może pomóc w budowaniu zaufania.
Wg danych GUS w pierwszej połowie 2024 roku zawarto w Polsce prawie 49 tysięcy związków małżeńskich. W tym samym okresie złożono blisko 40 tysięcy pozwów rozwodowych, a rozwiodło się około 29 tysięcy par. W całym 2023 roku wpłynęło do sądów okręgowych około 81 tysięcy pozwów rozwodowych, co stanowi wzrost o 3 proc. w porównaniu do 2022 roku. Niestety, dokładne dane dotyczące liczby związków nieformalnych nie są tak precyzyjnie monitorowane, ale szacuje się, że liczba par żyjących w takich związkach dynamicznie rośnie. Najczęstsze przyczyny rozwodów w Polsce obejmują kilka kluczowych czynników, wśród których znajdują się również finanse. Problemy finansowe, czyli trudności związane z zarządzaniem finansami są przyczyną około 6 proc. rozwodów. Mogą one prowadzić do stresu i napięć w relacji.
Jak wskazuje badanie „Spory o finanse w związkach” wykonanego dla Rejestru Dłużników BIG InfoMonitor, 68 proc. Polaków żyje w związkach (formalnych i nieformalnych), a 26 proc. ma niepełnoletnie dzieci na utrzymaniu. Bardzo częste lub częste spory w obszarze finansów deklaruje 12 proc. Polaków. Z kolei rzadkie i bardzo rzadkie kłótnie występują w 43 proc. gospodarstwach domowych. Co trzeci badany deklaruje, że nie doświadcza sporów o finanse w swojej relacji. To wynik wyraźnie lepszy niż w poprzednich latach – wzrost o 5 p.p. względem 2022 roku i o 8 p.p. w porównaniu do 2021 roku. Pokazuje to, że coraz więcej osób potrafi jednak rozmawiać o finansach bez niepotrzebnych konfliktów.
Dla sporej części społeczeństwa pieniądze wciąż pozostają źródłem stresu i napięć w relacjach domowych. Najczęściej konflikty na tle finansowym pojawiają się wśród osób w wieku 25-34 lat. W tej grupie wiekowej 29 proc. respondentów przyznało, że odczuwa dyskomfort, gdy partner zarabia więcej, jednak dla połowy badanych nierówności w poziomie dochodów pozostają obojętne. Im dłużej trwa związek, tym większa skłonność do akceptowania różnic finansowych – w grupie osób powyżej 45 roku życia większość par deklaruje, że nie przejmuje się różnicami w zarobkach.
Nie bez znaczenia jest także sytuacja materialna badanych. Osoby, którym na co dzień wystarcza jedynie na podstawowe potrzeby, znacznie częściej doświadczają konfliktów finansowych (ponad 60 proc.), podczas gdy wśród osób zamożnych temat pieniędzy w związku pojawia się zdecydowanie rzadziej.
Drożyzna najczęściej psuje dobre relacje
Najczęstszą przyczyną finansowych sporów w polskich domach jest inflacja i rosnące koszty życia – wskazało na ten aspekt aż 45 proc. osób, które doświadczają konfliktów finansowych. Na drugim miejscu znalazł się brak oszczędności, który wywołuje napięcia w 20 proc. gospodarstw domowych. Z kolei 17 proc. respondentów uważa, że zbyt niskie łączne zarobki stanowią kluczowy problem. Co ciekawe, 16 proc. badanych zaznacza, że to rozrzutność partnera lub partnerki prowadzi do konfliktów. W tym przypadku płeć nie odgrywa istotnej roli – zarówno kobiety, jak i mężczyźni równie często oskarżają swoją drugą połówkę o nieodpowiedzialne podejście do zarządzania domowym budżetem. Istotne, ale nie najważniejsze jest też posiadanie długów i problemy z ich spłatą.
- Gdy jedna osoba jest oszczędna, a druga ma skłonność do impulsywnych wydatków, mogą pojawić się poważne napięcia. Wspólne planowanie finansów i rozmowa o oczekiwaniach w tym zakresie to klucz do uniknięcia wielu konfliktów. Warto także pamiętać, że od niskich zarobków czy braku oszczędności bardziej stresujące może być jedynie wpadnięcie w spiralę długów. Dlatego tak istotne jest nie tylko dbanie o stan swoich finansów, ale również umiejętne gospodarowanie zasobami – mówi dr hab. Waldemar Rogowski, prof. SGH, główny analityk BIG InfoMonitor.
Czy wspólne konto to recepta na finansowy spokój?
Jednym z tematów, który wciąż budzi kontrowersje wśród par, jest kwestia wspólnego budżetu. Jak wynika z badania wykonanego dla BIG InfoMonitor 19 proc. osób będących w związku uważa, że wspólne konto bankowe i budżet to podstawa udanej relacji. Wśród osób samotnych odsetek ten wynosi tylko 9 proc., co może sugerować, że większą wartość przypisują one niezależności finansowej.
Dobre relacje finansowe w związku, zdaniem badanych, opierają się na trzech filarach: zaufaniu i szczerości, umiejętności wspólnego planowania wydatków oraz stabilności zatrudnienia. Hierarchia tych wartości nie różni się znacząco między osobami w związkach i tymi żyjącymi w pojedynkę, ale ci pierwsi zdecydowanie częściej skłaniają się ku idei wspólnego zarządzania finansami.
– Dla niektórych wspólne konto jest wyrazem zaufania, dla innych potencjalnym źródłem konfliktów. Kluczowe jest znalezienie rozwiązania, które odpowiada obu stronom i zapewnia im poczucie bezpieczeństwa finansowego. Ważne jest, aby przed podjęciem decyzji o wspólnych finansach omówić wzajemne oczekiwania i ustalić jasne zasady wydawania zarobionych pieniędzy. Nie ma jednego uniwersalnego modelu – niektóre pary preferują całkowicie wspólny budżet, inne decydują się na podział wydatków, a jeszcze inne utrzymują pełną niezależność finansową. Kluczowa jest szczera rozmowa, która pozwala uniknąć nieporozumień i buduje wzajemne zaufanie – podkreśla dr hab. Waldemar Rogowski, prof. SGH, główny analityk BIG InfoMonitor.
Metropolie vs. mniejsze miejscowości – gdzie finanse powodują więcej problemów?
Wielkość miejsca zamieszkania również wpływa na podejście do finansów w związku. Badanie pokazuje, że mieszkańcy dużych miast częściej kłócą się o pieniądze niż osoby mieszkające w mniejszych miejscowościach. Może to wynikać z wyższych kosztów życia w metropoliach, które zmuszają pary do większej dyscypliny finansowej.
Z kolei w mniejszych miastach i na wsiach dominuje większa akceptacja dla nierówności w dochodach między partnerami. W tych rejonach częściej spotyka się tradycyjny model finansów, gdzie jedna osoba – zazwyczaj mężczyzna – zarabia więcej i odpowiada za utrzymanie rodziny.
Pieniądze mogą stanowić zarówno spoiwo, jak i źródło napięć w relacji. Kluczowe jest zrozumienie wzajemnych oczekiwań oraz otwarta rozmowa o finansach. Badanie BIG InfoMonitor pokazuje, że najważniejsze czynniki budujące dobre relacje finansowe w związku to zaufanie i szczerość, umiejętność planowania wydatków oraz stabilność zatrudnienia.
Najwięcej sporów o pieniądze dotyczy młodych par oraz osób o niższym statusie materialnym. Warto pamiętać, że niezależnie od wysokości zarobków, istotne jest wspólne podejście do finansów, które pozwoli uniknąć niepotrzebnych konfliktów.
Walentynki to doskonała okazja, by porozmawiać nie tylko o miłości, ale i o pieniądzach – bo jak pokazują badania, w długoterminowej perspektywie to właśnie transparentność finansowa i wspólne planowanie stanowią fundament trwałych relacji.
Kilka praktycznych wskazówek, które mogą pomóc załagodzić spory:
- Rozmawiajcie o finansach – regularne rozmowy na temat pieniędzy są kluczowe. Omówcie swoje dochody, wydatki, długi i cele finansowe. Ważne jest, aby obie strony były świadome sytuacji finansowej i czuły się komfortowo, rozmawiając o pieniądzach.
- Ustalcie wspólne cele finansowe – określenie wspólnych celów, takich jak oszczędzanie na wakacje, zakup domu czy spłata długów, może pomóc w zjednoczeniu waszych wysiłków i motywacji.
- Stwórzcie budżet zawierający dochody i wydatki – planowanie budżetu to podstawa zarządzania finansami. Ustalcie, ile możecie wydać na różne kategorie wydatków, takie jak jedzenie, rachunki, rozrywka i trzymajcie się tych ustaleń.
- Szanujcie swoje nawyki finansowe – każdy ma inne podejście do pieniędzy. Ważne jest, aby zrozumieć i szanować nawyki finansowe partnera. Jeśli jedno z was jest bardziej oszczędne, a drugie lubi wydawać, spróbujcie znaleźć kompromis.
- Unikajcie ukrywania wydatków – ukrywanie wydatków przed partnerem może prowadzić do braku zaufania i konfliktów. Bądźcie otwarci i uczciwi w kwestii swoich wydatków.
- Szukajcie wsparcia – jeśli problemy finansowe stają się przytłaczające, rozważcie skorzystanie z pomocy doradcy finansowego.
Badanie „Spory o finanse w związkach” przeprowadzone metodą CAWI przez Quality Watch dla BIG InfoMonitor w styczniu 2025 roku na reprezentatywnej próbie 1068 Polaków.
BIG InfoMonitor, spółka z Grupy BIK, już od 20 lat dostarcza rynkowi wiarygodne informacje o zadłużeniu osób fizycznych i firm. Pomaga w ten sposób w przeciwdziałaniu zatorom płatniczym i odzyskiwaniu należności. Spółka prowadzi Rejestr Dłużników, do którego na warunkach określonych w Ustawie o BIG, każdy może wpisać dłużnika – firmę lub konsumenta zalegającego z płatnościami. Oprócz długów BIG InfoMonitor gromadzi i udostępnia pozytywne informacje gospodarcze, czyli dane o terminowych płatnościach. Raporty z BIG InfoMonitor zawierają wiarygodne informacje o kondycji finansowej osób i firm i wspierają podmioty gospodarcze w dbaniu o płynność finansową. BIG InfoMonitor posiada jedną z największych baz dłużników – zasoby rejestru obejmują ponad 100 mln informacji gospodarczych, w tym 5,2 mln informacji o przeterminowanych zobowiązaniach. Od początku działalności do rejestru dłużników BIG InfoMonitor wpisano blisko 33 mln zaległych zobowiązań o wartości ponad 347 mld zł. Banki, firmy pożyczkowe i inne instytucje sektora finansowego chętnie korzystają z raportów z BIG InfoMonitor w swoich procesach kredytowych. Badają w ten sposób wiarygodność płatniczą swoich klientów. Od początku działania BIG InfoMonitor udostępnił 280 mln raportów, w tym ponad 242 mln na temat konsumentów i 37,5 mln na temat firm. Więcej na www.big.pl
