Jak zakaz sprzedaży energetyków osobom niepełnoletnim wpłynął na ofertę sklepów? Tak wyglądały ich półki w 2024 roku

Wraz z początkiem 2024 roku producenci energetyków stanęli przed wyzwaniem dostosowania oferty do nowych przepisów, a sieci handlowe próbowały nadążyć za nową rzeczywistością w branży. Z danych wynika, że najwięcej problemów związanych z kategorią napojów energetyzujących, sieci miały w lutym i marcu 2024 roku. Właśnie wtedy odnotowywały najmniejszy procent dystrybucji numerycznej najbardziej widocznych marek z branży, czyli Red Bull, Black, Monster i Tiger w ciągu roku. Dane jednak wskazują, że spadki najczęściej można było zaobserwować aż od stycznia do maja. W trakcie całego roku najmniejsze zmiany w dystrybucji energetyków miały Stokrotka, Carrefour i Auchan. Najnowsze badanie przeprowadzone przez eLeader poszerza kontekst opublikowanego niedawno raportu pokazującego ekspozycję marek napojów energetyzujących w 2024 roku. Spółka technologiczna, dostarczająca narzędzia do automatyzacji pracy przedstawicieli handlowych, tym razem przyjrzała się perspektywie sieci sklepów, które także doświadczyły zmian związanych z zakazem sprzedaży niepełnoletnim napojów z kofeiną w składzie, w ilości przekraczającej 150 mg na 100ml lub tauryną.

– Na wprowadzenie zakazu sprzedaży energetyków osobom niepełnoletnim musieli przygotować się nie tylko producenci, ale także sieci sklepów. To właśnie przy półce sklepowej konsumenci ostatecznie podejmują decyzje zakupowe, dlatego sklepy musiały zmodyfikować ofertę w taki sposób, by biorąc pod uwagę nowe regulacje prawne w sprzedaży energetyków, nadal trafiać w oczekiwania swoich klientów. Jednocześnie w tym okresie sami producenci reagowali na zmiany w prawie, co mogło być jeszcze większym wyzwaniem. Stąd możemy zobaczyć, że początek minionego roku cechował się wyjątkową niestabilnością dystrybucji numerycznej we wszystkich sieciach sklepów, ale w kolejnych miesiącach widać większą stałość – mówi Iwona Puchacz-Wośko, analityk ekspozycji w eLeader.

Pierwsza połowa 2024 roku okazała się szczególnie wymagająca dla dystrybucji napojów energetyzujących. To właśnie wtedy aż połowa badanych sieci sklepów odnotowała najniższy procent dystrybucji numerycznej flagowych produktów każdej z 4 największych marek energetyków, czyli Tiger, Black, Red Bull i Monster. Tyle samo sieci największe spadki w dystrybucji kluczowych produktów 3 z 4 liderów branży miało między lutym a marcem. Może to wskazywać na m.in. spadek dostępności energetyków w tym czasie lub ograniczenia logistyczne związane z ich dystrybucją. W związku z tym te miesiące można uznać za najtrudniejsze dla branży po wprowadzeniu zakazu sprzedaży energetyków. Najmniejsze zmiany w dystrybucji numerycznej, zarówno ujemne, jak i dodatnie 4 najpopularniejszych marek energetyków, w ciągu roku odnotowały Carrefour, Auchan i Stokrotka, co może sugerować, że miały one najbardziej stabilne łańcuchy dostaw lub asortyment. W dystrybucji numerycznej energetyków w 2024 roku można było także zauważyć dużą sezonowość, szczególnie między wrześniem a grudniem, kiedy dystrybucja w sklepach najczęściej rosła.

–Zmiany w dystrybucji energetyków, jakie obserwowaliśmy na początku 2024 roku, pokazują, jak ważne staje się szybkie reagowanie w terenie i dostęp do aktualnych danych. W sytuacji nagłych spadków dostępności produktów, takich jak napoje energetyzujące po wprowadzeniu zakazu sprzedaży osobom niepełnoletnim, liczy się nie tylko obecność przedstawiciela handlowego marki w sklepie, ale też to, czy wie, jakie działania podjąć i na czym się skupić. Zarówno pracownikom sklepów, jak i producentom w takich sytuacjach pomagać mogą mobilne systemy SFA, które automatyzują pracę, pomagając w ustalaniu harmonogramów wizyt, przechowywaniu dokumentacji, aktualizacji danych o stanie półki i rekomendacji działań. Pozwala to skrócić czas reakcji, zwiększyć efektywność i zminimalizować straty wynikające z braków w ekspozycji – mówi Łukasz Synal, Head of Business w eLeader.

eLeader sprawdził także podział ekspozycji w 14 sieciach sklepów między 28 najbardziej widocznych marek w kategorii energetyków. Cztery najbardziej widoczne marki na ekspozycji, czyli Red Bull, Black, Tiger i Monster były obecne we wszystkich badanych sieciach, ale nie wszystkie sieci oferowały każdą z top 4 marek przez cały rok. W Aldi, Biedronce i Polomarkecie, liderzy branży energetyków wspólnie zajmowali najwięcej, bo ponad 85 proc. półek, całkowicie dominując nad konkurencją. Co ciekawe 5 sieci sklepów pomimo ogólnej przewagi w ekspozycji Red Bulla nad Blackiem w ciągu 2024 roku, stawiało jednak bardziej na markę Black. W Aldi ponad połowę ekspozycji zajmowała właśnie ta marka. Natomiast Żabka w największym stopniu postawiła na ekspozycję Monster. Niektóre sieci sklepów w minionym roku znacząco eksponowały także inne marki poza TOP 4. W Netto największy procent ekspozycji zajmował Amper (27 proc.), a w Lidlu było to WK (31 proc.).

– Pomimo że w skali całego rynku to Red Bull zajmował największy procent ekspozycji na półkach, wyraźnie widać, że każda z sieci handlowych miała swojego indywidualnego lidera. Taka różnorodność może wynikać z dopasowania oferty do specyfiki klientów danej sieci – zarówno pod względem poziomu cenowego, jak i przyzwyczajeń zakupowych – mówi Iwona Puchacz-Wośko, analityk ekspozycji w eLeader.

Badanie zostało opracowane na podstawie analizy ekspozycji w 14 sieciach handlowych na terenie całego kraju. Do realizacji badania wykorzystano narzędzie Shelf Recognition AI, które umożliwia producentom automatyczną analizę ekspozycji jedynie za pomocą zdjęcia sklepowej półki wykonanego smartfonem. Badanie jest pogłębieniem raportu eLeader „Napoje energetyzujące w Polsce 2024”, który obrazuje stan ekspozycji producentów napojów energetyzujących w 2024 roku. Pełny raport jest dostępny na stronie internetowej marki.