Intuicja podpowiada ostrożność, a dane – ruch. Czy można żyć aktywnie z SM?
    Intuicja podpowiada ostrożność, a dane – ruch. Czy można żyć aktywnie z SM?
    Kopiuj tekst
    Pokaż wszystkie załączniki
    NEUROzmobilizowani

    Zdjęcie autorstwa Freepik

    Intuicja podpowiada ostrożność, a dane – ruch. Czy można żyć aktywnie z SM?

    22 grudnia 2025

    Po rozpoznaniu stwardnienia rozsianego wielu pacjentów instynktownie zaczyna się oszczędzać. Rezygnuje z aktywności, ogranicza wysiłek, unika zmęczenia. To reakcja zrozumiała – przez lata SM funkcjonowało w zbiorowej wyobraźni jako choroba, w której wysiłek bywał utożsamiany z ryzykiem pogorszenia stanu zdrowia. Tymczasem współczesna neurologia coraz wyraźniej oddziela intuicję od faktów. Co na ten temat mówią dziś lekarze i badania?

    Z aktualnych danych wynika, że aktywność fizyczna – odpowiednio dobrana i prowadzona z uwzględnieniem stanu neurologicznego – jest u większości osób z SM bezpieczna i wiąże się z poprawą funkcjonowania w wielu obszarach. Nie oznacza to jednak, że „ruch leczy SM” ani że każdy rodzaj wysiłku jest wskazany. Na co zwrócić uwagę?

    Nie ma jednego scenariusza

    Stwardnienie rozsiane jest przewlekłą chorobą zapalną ośrodkowego układu nerwowego, w której dochodzi do uszkodzenia osłonek mielinowych włókien nerwowych. Objawy bywają bardzo zróżnicowane – od zaburzeń czucia i równowagi, przez spastyczność, po trudności poznawcze czy przewlekłe zmęczenie. Przebieg choroby może być różny, m.in.. rzutowo-remisyjny lub postępujący, a tempo progresji różni się między pacjentami.
    – To właśnie ta zmienność sprawia, że nie istnieje jeden uniwersalny „przepis na ruch” w SM – podkreśla dr Artur Sadowski, neurolog ze Szpitala Bielańskiego – Aktywność fizyczna powinna być traktowana jako element wspierający terapię, a nie jako cel sam w sobie. Kluczowe jest jej dostosowanie do aktualnego stanu neurologicznego, leczenia i objawów pacjenta.

    Co rzeczywiście pokazują badania?

    W praktyce klinicznej i badaniach obserwuje się kilka powtarzających się efektów regularnej, umiarkowanej aktywności fizycznej: mniejsze nasilenie subiektywnego zmęczenia,poprawę wydolności i siły mięśniowej oraz równowagi,lepsze funkcjonowanie psychiczne, poznawcze i jakość życia.
    – Dane są spójne, ale wymagają ostrożnej interpretacji – zaznacza dr Artur Sadowski – Aktywność fizyczna poprawia funkcjonowanie i samopoczucie, ale nie zastępuje leczenia modyfikującego przebieg SM. Może natomiast wspierać pacjenta w codziennym funkcjonowaniu i utrzymaniu sprawności.

    Leczenie jako warunek, nie dodatek

    Rozmowa o aktywności fizycznej nie powinna toczyć się w oderwaniu od farmakoterapii. Wczesne wdrożenie skutecznego, wysokoefektywnego leczenia, pozwala ograniczyć aktywność zapalną i zmniejszyć ryzyko rzutów oraz postępu niesprawności, co w praktyce przekłada się na większą stabilność neurologiczną. A ta – jak podkreślają lekarze – jest jednym z kluczowych warunków utrzymania regularności ruchu.
    Połączenie leczenia i odpowiedniego stylu życia coraz częściej pojawia się także w inicjatywach edukacyjnych tworzonych z myślą o pacjentach. Jedną z nich jest kampania NEUROzmobilizowani, która koncentruje się na codziennych strategiach funkcjonowania z chorobą – od diagnozy i leczenia po bezpieczną aktywność fizyczną. Jedną z osób zaangażowanych w projekt jest Joanna Dorociak, była reprezentantka Polski w wioślarstwie, biegaczka i trenerka, a dziś także ambasadorka kampanii.
    – Jednym z pierwszych pytań, jakie zadałam po diagnozie, było to, czy mogę być aktywna fizycznie – wspomina. – Lekarz odpowiedział bez wahania, że tak, a przy odpowiednim leczeniu ruch jest wręcz wskazany.
    Dziś Dorociak wróciła do biegania i startuje w zawodach długodystansowych, w tym w maratonach – podkreśla jednak, że jest to możliwe dzięki stabilnemu leczeniu, uważnemu planowaniu treningów i większej niż wcześniej dbałości o regenerację. – To nie jest powrót „do tego samego punktu”, tylko nauczenie się aktywności na nowych zasadach – zaznacza.

    Ilość i rodzaj ruchu

    Zalecenia międzynarodowych towarzystw neurologicznych są ostrożne i dość konkretne: u pacjentów bez istotnych ograniczeń ruchowych rekomenduje się umiarkowaną aktywność aerobową oraz ćwiczenia wzmacniające, wykonywane kilka razy w tygodniu. U osób z większą niepełnosprawnością plan powinien być indywidualizowany i często prowadzony pod nadzorem fizjoterapeuty [1], [2].
    W codziennej praktyce istotne są także proste, ale często pomijane zasady:
    - unikanie przegrzewania,
    - planowanie przerw,
    - obserwowanie opóźnionej reakcji organizmu na wysiłek,
    - ​reagowanie na nowe lub nasilające się objawy neurologiczne.
    – Jeśli po aktywności pojawia się długotrwałe pogorszenie funkcjonowania, to sygnał, że intensywność była zbyt duża – zaznacza dr Sadowski. – Ruch w SM ma wspierać codzienność, a nie ją destabilizować.

    Zamiast przełomów – codzienna praca

    Współczesne podejście do stwardnienia rozsianego coraz rzadziej operuje kategorią „walki z chorobą”. Częściej mówi się o zarządzaniu nią w czasie. W tym ujęciu aktywność fizyczna nie jest ani obowiązkiem, ani dowodem determinacji. Jest jednym z narzędzi, które – obok leczenia i rehabilitacji – mogą pomóc pacjentowi zachować sprawność i autonomię. Z uważnością na granice, które w SM bywają zmienne – i właśnie dlatego wymagają indywidualnego podejścia. W SM nie chodzi o to, by robić więcej – lecz by robić to, co możliwe, w sposób świadomy i bezpieczny.

    [1] https://www.frontiersin.org/journals/public-health/articles/10.3389/fpubh.2024.1387658/full
    [2] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32323606/

    O kampanii NEUROzmobilizowani.pl
    NEUROzmobilizowani.pl to kampania edukacyjna, której celem jest wspieranie osób z chorobami neurologicznymi – takimi jak stwardnienie rozsiane (SM) – oraz ich bliskich, a także podnoszenie świadomości wśród społeczeństwa na ich temat. Inicjatywa koncentruje się na dostarczaniu rzetelnej wiedzy o diagnostyce, objawach, możliwościach terapeutycznych i nowoczesnych metodach leczenia. Podkreśla również znaczenie aktywności fizycznej, która – dzięki odpowiedniej terapii – może być nie tylko możliwa, ale także stanowić ważny element poprawy jakości życia pacjentów. Kampania łączy wiedzę ekspertów z doświadczeniami chorych, pokazując, że właściwa opieka i dostęp do innowacyjnych terapii, takich jak HET (Highly Effective Treatment), pozwalają na większą niezależność i pełniejsze uczestnictwo w codziennym życiu.

    aktywność fizycznaćwiczeniastwardnienie rozsianeStwardnienie rozsiane SMNEUROzmobilizowanikampania NEUROzmobilizowaniNEUROLOGIAneurologneurolog Artur SadowskiDr Artur SadowskiSzpital Bielański
    Załączniki

    Pobierz wszystkie

    Intuicja podpowiada ostrożność, a dane – ruch. Co dziś mówi się o aktywności fizycznej w SM_22.12.docx

    docx |4,54 MB

    Pobierz
    Powiązane artykuły
    NEUROzmobilizowani
    Miała lecieć na maraton do Nowego Jorku. Usłyszała diagnozę, która zatrzymałaby niejednego

    W listopadzie 2023 roku, zaledwie kilka dni przed wylotem na maraton w Nowym Jorku życie Joanny Dorociak – byłej reprezentantki Polski i wicemistrzyni Europy w wioślarstwie, a obecnie biegaczki i trenerki – wywróciło się do góry nogami. Podczas treningu nagle zaczęła pot...

    24 września 2025

    NEUROzmobilizowani
    Diagnoza, zanim pojawią się pierwsze objawy. Neurologia wkracza w nowy etap, który może zmienić codzienność osób z SM

    Przez długie lata diagnoza stwardnienia rozsianego była procesem rozciągniętym w czasie – wymagającym często wielu miesięcy obserwacji, by z dużą pewnością potwierdzić rozsianie zmian i objawów w czasie i przestrzeni wymagane do postawienia rozpoznania. Dziś, wraz z post...

    25 listopada 2025

    Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży IMiD
    IMiD: Pierwsza taka operacja w Polsce. Przełom w rekonstrukcji klatki piersiowej u dziecka

    W Klinice Onkologii i Chirurgii Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka (IMiD) w Warszawie przeprowadzono pierwszy w Polsce zabieg rekonstrukcji ściany klatki piersiowej u dziecka z wykorzystaniem biologicznej siatki nowej generacji. Operacja dotyczyła 11-letniej pa...

    19 grudnia 2025

    BIG InfoMonitor
    BIG InfoMonitor: Rekordowe wolumeny i nieco mniejsze zaległości - świąteczna paczka na wagę prawie 102 mln zł

    Sezon przedświątecznego szału zakupowego ma wreszcie swój finał, a kurierzy mogą odetchnąć z ulgą. Ten oddech – choć głównie operacyjny – ma również swoje odzwierciedlenie w finansach całej branży. Pomimo że coroczne analizy na temat branży kurierskiej i pocztowej od BIG...

    19 grudnia 2025

    Powered by